မဲေပးဘို႔က ၁၈ ႏွစ္၊ အရက္ဝယ္ခ်င္ရင္ ၁၈ ႏွစ္ (ျမန္မာျပည္မွာ အကန္႔အသတ္မရွိ)၊ အေရးေပၚတာေဆး ဝယ္ခ်င္ရင္ ၁၅ ႏွစ္ (ျမန္မာျပည္မွာ အကန္႔အသတ္မရွိ)။ သားအိမ္ဝကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆးထိုးရမဲ့ အသက္ ၉ ႏွစ္။ လိင္ေစာ္ကားတာ ခံရႏိုင္တဲ့အသက္ တကမာၻအလံုးမွာ အကန္႔အသတ္မရွိ။
အေမရိကန္ ေရာဂါထိန္းခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ ကာကြယ္ေရးဌာန (CDC) သုေတသနတခုအဆိုအရ အဲလိုအမႈေပါင္း တႏွစ္ ၃႕၆ သန္း တိုင္တန္းတာရွိတယ္။ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ေအာက္ ေယာက္်ားေလး ၆ ေယာက္မွာ ၁ ေယာက္နဲ႔ မိန္းကေလး ၄ ေယာက္မွာ ၁ ေယာက္ အဲလိုမ်ိဳး တနည္းနည္းနဲ႔ ေစာ္ကားခံေနၾကရတယ္။ အသက္နဲနဲပိုၾကီးလာေလေလ ေစာ္ကားခံရတာ မ်ားေလေလ ျဖစ္တယ္။ ဥပမာ ၃ ႏွစ္ေအာက္ကေလးေတြက ၁ဝ% ရွိျပီး ၁၂ ႏွစ္အထက္က ၃၆% ရွိတယ္။ မသန္မစြမ္းျဖစ္ေနၾကသူ (အျမင္အားနည္း၊ အၾကားအားနည္း၊ စိတ္ေရာဂါသည္) ျဖစ္ရင္ ပိုျပီး ခံရတဲ့ႏွဳန္း ျမင့္တယ္။
လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာေစာ္ကားမႈ က်ဴးလြန္ တယ္ဆိုတာေတြကေတာ. ဥပမာ-
နမ္းျခင္း၊ မဖြယ္မရာ ကိုယ္ခႏၶာေနရာ (လိင္အဂၤါ၊ ႏို႔ နဲ႔ တင္ပါး) ေတြမွာ ထိကိုင္ျခင္း၊ အာသာေျဖျခင္း၊ ပါးစပ္-လိင္အဂၤါေတြ ထိစပ္ျခင္း၊ လိင္အဂၤါနဲ႔ လက္ေခ်ာင္းထိုးသြင္းျခင္း၊ ဓါတ္ပံုနဲ႔ ဗီဒီယိုေတြၾကည့္ေစျခင္း၊ အဝတ္အစား ေဖၚခြ်တ္ေစျခင္း၊ ႏႈတ္အားျဖင့္ လိင္စိတ္ဆိုင္ရာ စကားေတြေျပာဆိုျခင္း၊ အခေၾကးေငြယူတဲ့ လိင္လုပ္ငန္းမွာ အသံုးခ်ျခင္း စတာေတြပါတယ္။ ထိေတြ႔မႈမပါဘဲနဲ႔လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဥပမာ ကေလးသူငယ္ ညစ္ညမ္းဗီဒီယိုလုပ္ငန္း စတာမ်ိဳးေတြပါ၀င္ပါတယ္
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ ပင္ဆယ္လ္ေဗးနီးယား၊ ေက်ာင္းစိတ္ပညာရွင္မ်ားအသင္းရဲ႕ ၂ဝ၁၁ ထုတ္ လက္စြဲစာအုပ္ထဲမွာ အမ်ိဳးအစား ၁ဝ မ်ိဳးပါတယ္။
၁။ Rape အဓမၼက်င့္ျခင္း (မုဒိန္း)
၂။ Sexual assault လိင္ေစာ္ကားျခင္း၊
၃။ Involuntary deviate sexual intercourse သေဘာမတူ ျပဳက်င့္ျခင္း၊
၄။ Aggravated indecent assault မဖြယ္မရာျပဳျခင္း၊
၅။ Molestation ေစာ္ကားျခင္း၊
၆။ Incest အမ်ိဳးျခင္းေပါင္းသင္းျခင္း၊
၇။ Indecent exposure မေဖၚအပ္သည္ကို ခြ်တ္ေဖၚျခင္း၊
၈။ Prostitution ျပည့္တန္ဆာလုပ္ျခင္း၊
၉။ Sexual abuse လိင္တလြဲသံုးျခင္း
၁ဝ။ Sexual exploitation လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ အျမတ္ထုတ္ျခင္း
က်ဳးလြန္ခံရသူမ်ား
တလြဲအသံုးခ်ခံရသူေတြဟာ မိန္းကေလးေတြေရာ၊ ေယာက္်ားေလးေတြပါျဖစ္တယ္။ အေျဖာင့္သမား (ေယာက္်ား+မိန္းမ) ေတြကေရာ ေဂး (လိင္တူ) ေတြကပါလုပ္တယ္။ ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္က ႏိုင္ငံေပါင္း ၂၂ ႏိုင္ငံကို ဆန္းစစ္မႈလုပ္ေတာ့ ဒီလိုေတြ ေတြ႔ရွိခဲ့တယ္။
(က) က်ဴးလြန္ခံရသူေတြ
• မိန္းကေလး = ၁၉႕၇%
• ေယာက္်ားေလး = ၇႕၉% (ခ) ေနရာေဒသေတြ
• အာဖရိက = ၃၄႕၄%၊
• အာရွ = ၂၃႕၉%၊
• အေမရိက = ၁ဝ႕၁%
• ဥေရာပ = ၉႕၂%၊ (ဂ) က်ဴးလြန္သူေတြ
• ၆ဝ% အသိမိတ္ေဆြေတြ (အိမ္နီးခ်င္း၊ ကေလးထိန္း၊ ဆရာသမား၊ ကိုးကြယ္ထားသူေတြ)၊
• ၃ဝ% အမ်ိဳးေတာ္သူေတြ၊
• ၁ဝ% တစိမ္းတရံေတြ၊
• ၁၄-၄ဝ% အရြယ္ေရာက္ အမ်ိဳးသမီးေတြ၊
• ၆% အရြယ္မေရာက္ေသး မိန္းကေလးေတြ။
က်ဴးလြန္သူေတြရဲ႕ ေနာက္ေၾကာင္းကိုလိုက္ရင္ သူတို႔ဟာ အရင္ကလဲ အဲလိုလုပ္ဘူးသူေတြျဖစ္တတ္တယ္။ ၁၇-၁၂-၁၂ ေန႔မွာ လူ ၂ ဦးကေန အရြယ္မေရာက္မိန္းကေလးေတြကို ေစာ္ကားတယ္ဆိုတဲ့သတင္း ဘီဘီစီမွာ ပါခဲ့တယ္။ (ေပါလ္ ေသာမတ္စ္) အသက္ ၅ဝ ကေန အမႈေပါင္း ၂၅ ခုနဲ႔ အသက္ ၄ဝ ရွိ (ဂ်ယ္ရီ လီ) မွာ အမႈေပါင္း ၃ မႈကို ၁၄ ႏွစ္အတြင္းမွာ က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကတာျဖစ္တယ္။ က်ဴးလြန္းသူေတြဟာ အရက္ ဒါမွမဟုတ္ မူးယစ္ေဆး သံုးစြဲသူေတြျဖစ္တတ္တယ္။ သူတို႔ဟာ အသက္ျပည့္သူေတြနဲ႔ဆိုရင္ လိင္ေက်နပ္မႈအရနည္းသူ၊ စိတ္လႈတ္ရွားမႈကို မထိန္းႏိုင္သူေတြနဲ႔ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ခ်ိဳ႕ယြင္းေနသူေတြ ျဖစ္တာေတြ႔ရတယ္။
ေစာ္ကားခံထားရသူေတြ ဘယ္လိုေနမလဲ
• ၄ဝ% မွာ လကၡဏာမျပပါ။ မျပဘူးဆိုတာ အေကာင္းပကတိေတာ့ မဟုတ္ပါ။
• ခံစားရမွာေတြက ေရတိုနဲ႔ ေရရွည္ က်န္းမာေရးထိခိုက္တာေတြျဖစ္တယ္။ စိတ္က်န္းမာေရး၊ စိတ္လႈတ္ရွားမႈ ရုပ္ပိုင္းနဲ႔ လူမႈေရးပိုင္းေတြမွာ အႏုတ္သေဘာေတြ အနည္းနဲ႔ အမ်ား သက္ေရာက္တာ ခံၾကရတယ္။
• စိတ္ဓါတ္က်ျခင္း၊ အျပစ္ရွိေနတယ္လို႔ ခံစားေနရျခင္း၊ ေၾကာက္စိတ္ဝင္ေနျခင္း၊ ဒဏ္ခံရျပီးေနာက္ စိတ္ဖိအား မ်ားေနျခင္း၊ သီးျခားေနလိုစိတ္နဲ႔ စိုးရိမ္စိတ္ကဲေနျခင္း၊ အစားအေသာက္မွာ ျပႆနာရွိျခင္း၊ ကိုယ့္ကိုယ္ကို အထင္ေသးျခင္း၊ စတာေတြျဖစ္ေနႏိုင္တယ္။
• အမူအယာျပႆနာေတြလဲ ရေနႏိုင္တယ္။ ေက်ာင္းမွာ စာသင္ရတာ စိတ္ဝင္စားမႈနည္းလာတာ၊ မူးယစ္ေဆးဝါး လိုက္စားခ်င္လာတာ၊ ဖ်က္လိုဖ်က္ဆီး လုပ္ခ်င္စိတ္ေပါက္တာ၊ ရာဇဝတ္မႈက်ဴးလြန္ခ်င္လာတာ၊ ကိုယ့္ကိုယ္ကို သတ္ေသခ်င္စိတ္ဝင္လာတာေတြ။
• လိင္ကိစၥမွာ ေပါ့ေပါ့တြက္ရာကေန စိတ္ခ်ရတဲ့ လိင္ဆက္ဆံေရးကို လိုက္နာတာနည္းလို႔ လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါေတြ ပိုရၾကတယ္။ မီးေကာင္ေပါက္အရြယ္မွာ မလိုခ်င္တဲ့ ကိုယ္ဝန္ရတာ ၂၅% ရွိတယ္။
• ၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္တံုးက ကေလးေပါင္း ၁၅၃၇ ေယာက္ဟာ ဒီလိုခံရတာေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ျပီး ေသဆံုးခဲ့ၾကရတယ္။
• တၾကိမ္တခါ မဖြယ္မရာအျပဳခံရဘူးသူေတြဟာ တနည္းနည္းနဲ႔ ထပ္ေစာ္ကားခံရတာေတြလဲ ေတြ႔ရတယ္။
ဘယ္လိုတာကြယ္မလဲ
• အသိေတြ၊ မိတ္ေဆြ (ေဖ့စ္ဘြတ္ ဖရင္းေတြလဲပါတယ္)၊ အိမ္နီးခ်င္းေတြကို ၾကပ္ၾကပ္ သတိထားပါ။
• တစိမ္းတရံမွန္ရင္ စကားေတာင္သြားမေျပာနဲ႔ ဥပေဒသ ဒီေနရာမွာ သိပ္အသံုးမက်ပါ။
• အမ်ိဳးေတာ္တာဘဲ ေပြ႕ဖက္နမ္းရံႈ႕တာ ကိစၥမရွိပါ မလုပ္ပါနဲ႔။
• မျမင္ကြယ္ရာမွာ အမ်ိဳးေတာ္ေတာ္၊ အသိျဖစ္ျဖစ္ ဘယ္သူနဲ႔ထားခဲ့ရပါေစ၊ စိတ္မခ်ပါနဲ႔။
• အမ်ားၾကည္ညိုခံရတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ဘဲဆိုျပီး ကိုယ့္ကေလးကို လႊတ္ထားမေပးပါနဲ႔။
• ကိုယ့္ကေလးနဲ႔ကိုယ္ ဆက္သြယ္ေရး ေကာင္းေကာင္းထူေထာင္ပါ။ ေမးတာကို အားေပးပါ။ ေျဖရာမွာ အားမနည္းပါနဲ႔။
• မမွန္ဘူးထင္တာကို ျပန္ေျပာဘို႔၊ တိုင္တန္းဘို႔ အားေပးပါ။ တရားဥပေဒက ခြင့္ျပဳတာလဲ သင္ေပးပါ။
• ကိုယ့္ကေလးကိုယ္ လိင္က်န္မာေရး အေျခခံေလာက္သင္ထားေပးပါ။ လိုအပ္ရင္ ဆရာဝန္အကူအညီယူပါ။
ကေလးေတြကို လိင္မႈဆိုင္ရာ မဖြယ္မရာသတင္းေတြ (ဂူဂယ္လ္) မွာ ရိုက္ရွာရင္ တသီတတန္းၾကီး ေတြ႔ပါလိမ့္မယ္။ ဗာတီကန္စီတီး၊ ပင္တာဂြန္၊ ေဟာလိဝုဒ္၊ နာမည္ၾကီး ထိပ္သီးေတြပါေနတယ္။ သူမ်ားေတြဆီမွာ အဲေလာက္ေတာင္ ျဖစ္ေနသလား၊ မကဲ့ရဲ႕ပါနဲ႔။ ကိုယ့္ဆီမွာ ဂူဂယ္ ရွာေဖြအင္ဂ်င္က ဝင္မရလို႔သာ လူမမယ္ ျမန္မာကေလးေတြ ဘယ္ေလာက္ထိ ေစာ္ကားမႈခံေနရသလဲ မသိႏိုင္တာသာ ျဖစ္ပါမယ္။ ျပဳျပင္စရာေတြ သိန္းေျခာက္ေသာင္းထဲမွာ ဒီအေၾကာင္းလဲ ထည့္ၾကပါခင္ဗ်ား။ “အရြယ္ငယ္ေသး မိန္းကေလး ေစာ္ကားခံရမႈေဘးက ေဝးၾကပါေစ။”
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၁၆-၅-၂ဝ၁၃
( ေဒါက္တာတင္.ေဆြေရးသားထားေသာ စာပုဒ္ထဲမွ ေကာက္ႏွုတ္ တင္ၿပၿခင္းၿဖစ္ပါသည္။)
Source ; dts-medicaleducation-adult.blogspot
No comments:
Post a Comment