က်ံဳမေငး စတင္ၿဖစ္တည္လာ ပံု

ၿမိဳ.အ၀င္

က်ံဳမေငး ဟူေသာ အမည္မွာ ႀကဳင္မေငး ( ကရံုမေငး ) ဟူေသာ မြန္စကားမွ ဆင္းသက္လာသည္ဟု မွတ္သားရသည္ ။ ႀကဳင္  =  ေခ်ာင္း    မေငး = လံုၿခံဳရာ အရပ္   ( ေဘးကင္းလံုၿခံဳေသာ ေခ်ာင္း )  ဟု ဆိုလိုသည္ ။ ထိုသို.ေခၚတြင္ရၿခင္းမွာ ပထ၀ီအေနအထားအရ ဧရာ၀တီ ၿမစ္၏ ယာဘက္ကမ္းတြင္ က်ံဳမေငး ၿမိဳ.ရွိ၍ ၀ဲဘက္ကမ္းသည္ ယခုေမာ္ကၽြန္းၿမိဳ.နယ္ ရြာသစ္ေက်းရြာ ၊ ကၽြန္းႀကားႀကီးေက်းရြာ ( သရက္ေတာေက်းရြာ တစ္ဖက္ကမ္း  )တို. တည္ရွိၿပီး ကၽြန္းဒိပ္ ၊ သရက္ေတာ ၊ ကၽြန္းၿပႆဒ္ ၊ ေက်းရြာတို.တည္ရွိရာ ကၽြန္းႀကီးသည္ ေနာက္မွေပၚလာေသာ ကၽြန္းႀကီးၿဖစ္သည္ ။ ဤမွ် က်ယ္၀န္းေသာ ၿမစ္တြင္ က်ံဳမေငးေစ်းေခ်ာင္းသည္ လွိဳင္းေလ လံုၿခံဳရာ ေဒသၿဖစ္ေသာေႀကာင္. ႀကဳင္မေငးဟု ေခၚဆိုခဲ့သည္ဟု သမိုင္းတစ္ေစာင္  က ဆိုပါသည္ ။

က်ံဳမေငး ေစ်းေခ်ာင္း

ထို.အၿပင္ေနာက္ထပ္ အယူအဆ တစ္ခုမွာ ၿမန္မာသကၠရာဇ္ ၇၄၈-၈၇၄ ( ခရစ္ႏွစ္ ၁၃၈၆ - ၁၄၂၂ ) အတြင္းၿဖစ္ပြားေသာ ရာဇာဓိရာဇ္ ႏွင္. ဘုရင္မင္းေခါင္တို.၏ အႏွစ္ ၄၀ ႀကာစစ္ပြဲ ေႀကာင္. ေဘးကင္းရာ ေနလိုေသာ မြန္အမ်ိဳးသားတို. အေနၿဖင္. ဧရာ၀တီ ၿမစ္၏ ေတာင္ဘက္အက်ဆံုး ယခုေစ်းေခ်ာင္းအတြင္းလာေရာက္အေၿခခ် ေနထိုင္ရာကို အစြဲၿပဳ၍ လံုၿခံဳေဘးကင္းရာ ေဒသဟု ေခၚဆိုခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္ ။

မည္သို.ပင္ၿဖစ္ေစ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၆၃၀ နီးပါးကပင္ စတင္အေၿခခ် ေနထိုင္ခဲ့ႀကသည္ဟု ယူဆရမည္ၿဖစ္သည္ ။

က်ံဳမေငး ေစ်းေခ်ာင္း

ထိုသို.ေနထိုင္ခဲ့ႀကရာမွ ၿမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၁၄ ( ခရစ္ႏွစ္ ၁၈၅၂ ) အဂၤလိပ္ - ၿမန္မာ ဒုတိယ စစ္ပြဲအၿပီး နယ္ခ်ဲ.တို.ေအာက္ၿမန္မာၿပည္ကို သိမ္းပိုက္ထားခိုက္ အထက္ၿမန္မာၿပည္ မွမၿငိမ္ မသက္မွဳမ်ားေႀကာင္. အညာေဒသမွ မိသားစုမ်ားသည္ ေလွႀကီးမ်ားႏွင္. စုန္ဆင္းလာၿပီး က်ံဳမေငးတြင္ ထပ္မံအေၿခခ်လာခဲ့ႀကၿပန္ပါသည္ ။

က်ံဳမေငးမွ ကၽြန္းၿပႆဒ္ ဘက္ကမ္းကို ၿမင္ရပံု

ထိုေရႊ.ေၿပာင္းလာသူတို.အနက္ ေနမ်ိဳးသီရိ ေက်ာ္စြာ ဘြဲ.ခံ ဦးမွံဳ ဆိုသူ ပါလာခဲ့ရာ အဂၤလိပ္ အစိုးရက တိုက္သူႀကီးအၿဖစ္ တာ၀န္ေပး အုပ္ခ်ဳပ္ေစခဲ့သည္ဟု သိရသည္ ။ ၿမန္မာ သကၠရာဇ္ ၁၂၇၈ ( ခရစ္ႏွစ္ ၁၉၁၆ - ၀ါးခယ္မၿမိဳ.အား တရား၀င္ၿမဴနီစပါယ္ၿမိဳ.အၿဖစ္ အသိအမွတ္ၿပဳအၿပီး ၁၀ ႏွစ္အႀကာ) တြင္ ကၽြန္းၿပႆဒ္ ေက်းရြာတြင္ ဂတ္တဲ စိုက္ၿပီး သကၠရဇ္ ၁၂၇၉ ( ခရစ္ႏွစ္ ၁၉၁၇ ) တြင္ က်ံဳမေငး ႏွင္. အုန္းပင္ေက်းရြာစုတို.ကို သဲမွုတ္၍ တည္ခဲ့သည္ဟု သိရသည္ ။

ကၽြန္းၿပႆဒ္ဘက္ကမ္းမွ ေစတီမ်ား

ၿမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၈၃ ( ခရစ္ႏွစ္ ၁၉၂၁ ) တြင္ ကၽြန္းၿပႆဒ္ ဂတ္ကို ဖ်က္သိမ္းၿပီး က်ံဳမေငးတြင္ ဂတ္ရံုး စတင္ဖြင္.လွစ္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္ ။ ၁၂၈၄ ခု ( ခရစ္ႏွစ္ ၁၉၂၂ ) ဒိုင္အာခီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ေခာတ္တြင္ ေၿမာင္းၿမ ဒီစႀတိတ္ ေကာင္စီဘုတ္အဖြဲ.မွ စီမံခန္.ခြဲေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို အဂၤလိပ္ အစိုးရ ဆုတ္ခြာခ်ိန္ ၁၉၄၂ အထိ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္ ။

ေရွးလူႀကီးသူမမ်ား ေၿပာစကားအရ က်ဳံမေငးအမည္ကိုမြန္လူ မ်ဳိးမ်ားမွ ေပးခဲ့ၿခင္းၿဖစ္ၿပီး မြန္ဘာသာၿဖင့္ (က်ဳံ)ဆိုသည္မွာ ေခ်ာင္း  (မေငး)ဆိုသည္မွာ မဂၤလာ ဟုဆိုေႀကာင္း သိရပါသည္ ။ မြန္ဘာသာအရ မဂၤလာရွိေသာ ေခ်ာင္းဟု ဘာသာၿပန္ရမည္ၿဖစ္ပါသည္ ။ က်ံဳမေငးကို တည္စဥ္က  ကြ်န္းျပသာဒ္ရြာမွ စတင္တည္ေထာင္ၿပီး ကြ်န္းျပသဒ္ဘက္ကမ္း တြင္ ေ႐ွးေဟာင္းေစတီအပ်က္ မ်ားႏွင္.  ေရႊအစစ္ခ်ထားေသာတိုင္လံုးမ်ားၿဖင့္ တည္ေဆာက္ထားသည့္ ေ႐ွ့ေဟာင္းေက်ာင္း မ်ားလည္းရွိခဲ့ေႀကာင္း သိရပါသည္ ။ ေနာက္ပိုင္း ကၽြန္းၿပသာဒ္ ဘက္တြင္ ကမ္းပါးမ်ားၿပိဳသၿဖင့္ ကိုင္းေတာႀကီးမ်ားသာရွိေသာ က်ံဳမေငး ဘက္တြင္ ရွင္းလင္းၿပီး ၿမိဳ.တည္ေႀကာင္း လည္း ဆိုႀကပါသည္ ။

သို.ေသာ့္ မြန္ဘာသာတြင္ က်ံဳဆိုသည္မွာ ေခ်ာင္းၿဖစ္ၿပီး မေငးဆိုသည္မွာ လယ္ကိုေခၚၿခင္းၿဖစ္ေႀကာင္းသိရၿပီး  အခ်ိဳ. အေၿပာအရ  က်ံဳမေငးဆိုသည္မွာ မိေခ်ာင္းရန္ကင္းေသာေခ်ာင္း ဟုေခၚေႀကာင္းလည္း သိရပါသည္ ။

Photo by U Soe Win

ထို.အၿပင္AD13ရာစုခန္႕ကျဖစ္ပြါးခဲ႕ေသာမြန္ျမန္မာအနွစ္၄၀စစ္ပြဲတြင္ေျမာင္းျမျမိ ု႕စားေလာက္ဖ်ား

စစ္ရွံးေသာေျကာင္႕ စစ္ေျပးဘဝၿဖင့္ ယခုက်ြန္ျပသာဒ္ေနရာတြင္ေရေမ်ာလာေသာက်ြန္းတံုးႀကီး ၿဖ ွင့္ျပႆဒ္တည္ကာစိုးစံေသာေျကာင္က်ြန္းျပႆဒ္ဟုေခၚဆိုျပီးယခုအအခ်ိန္ထိေရွးေဟာင္းေစတီမ်ားက

သက္ေသအထင္

အရွားရွိေနေႀကာင္း ႏွင္.  ေရွလူျကီးမ်ားကက်ြန္ျပႆဒ္ကိုရြာျကီးဘက္ကမ္းဟုေခၚေေႀကာင္း  က်ံဳ မေငးဆိုသည္မွာေက်လ္မငဲ႔ဆိုေသာမြန္ဘာသာစကားမွဆင္းသက္လာပါယ္ေက်လ္မွေခ်ာင္း ၊ မငဲမွာႀကီးမားေသာဟုအဓိပၸါယ္ရေႀကာင္း  အယူအဆတစ္ရပ္လည္း ရွိပါသည္ ။

၂၀၁၄ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၈ ရက္ေန.တြင္က်င္းပေသာ ပထမအႀကိမ္ ၿပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္အစည္းအေ၀း ၁၄ ရက္ေၿမာက္ေန.တြင္မူ၀ါးခယ္မၿမိဳ.နယ္အပိုင္ က်ံဳမေငး အား ၿမိဳ.အၿဖစ္ တရား၀င္ သတ္မွတ္ခြင္. ၿပဳ ခဲ့ေႀကာင္းသိရပါသည္ ။

Ref , SRoTUoM - Wakema Township Record , ရာဇာဓရာဇ္အေရးေတာ္ပံုက်မ္း ၊ မြန္-ၿမန္မာအဘိဓါန္ ၊ ေရွးလူႀကီးသူမမ်ားေၿပာစကား ၊ ေဒသခံမ်ား၏ ၿဖည္.စြက္မွဳ