ၿပည္လံုးခ်မ္းသာဆုေတာင္းၿပည္. ေသာ္က ေစတီေတာ္ၿမတ္ႀကီး၏ သမိုင္းအက်ဥ္း

၀ါးခယ္မၿမိဳ.သည္ ၁၂၆၀ ခုႏွစ္ (၁၈၉၈) တြင္ ၿမဴနီစပယ္ၿမိဳ. မၿဖစ္ေသးေသာ္လည္း ၿမိဳ.အဆင္.သို.ေရာက္ရွိ စည္ကားေနၿပီၿဖစ္သည္..ထိုအခ်ိန္က ေထာ္ကႏြတ္ ရြာသူႀကီးမွာ ဦးေရႊကိုင္း ၿဖစ္ၿပီး အမိန္.ေတာ္ရ ေ...

ရွ.ေန ဦးေမာင္ႀကီး ဆိုေသာ သားတစ္ဦးႏွင္. ၀တ္လံု ဦးလွေအာင္..ေဒၚေအးၿမစေသာ တူ/တူမ တို.ရွိႀကသည္ ...ရြာသူႀကိး ဦးေရႊကိုင္းသည္ ၁၈၈၇-၈၈ မူလေၿမတိုင္းေၿမပံု ကြင္းအမွတ္ ၁၉၁.၁၉၂.၁၉၃.၁၉၄ ရွိ လယ္ေၿမ ၄.၇၇ ဧက ကို ၀ယ္ယူ ရွင္းလင္း ခုတ္ထြင္ စိုက္ပိ်ဳး ရာမွ ခ်ံဳႏြယ္ ပိတ္ေပါင္းမ်ားဖံုးလႊမ္းေနေသာ အုတ္က်ိဳးပံု ေစတီပ်က္ကို စတင္ေတြ.ရွိခဲ့ၿခင္း ၿဖစ္သည္...(အၿခားအေထာက္အထားတစ္ခုအရ ယခု က်န္းမာကုန္းဟုေခၚေသာ ကရင္-ၿမန္မာရြာႀကီးတြင္ အေမရိကန္ၿပန္ ကရင္ ဆရာ၀န္ ႀကီး တစ္ဦးေမြးၿမဴထားေသာ ႀကက္နီ ေခၚ ဆင္ႀကီးမွ ဘုရားေဟာင္းေနရာသို. လာေရာက္ကာ ႏွာေမာင္းၿဖင္.ဆြဲယူသၿဖင္. ဘုရားပံု ငုတ္တိုေပၚလာရသည္ ဟုလည္းဆိုပါသည္....သတင္းေထာက္ကံလွ ၏ လက္ေရးစာမူ မွတ္တမ္း)....ဦးေရႊကိုင္းသည္ ၁၂၆၀ ႏွစ္တြင္ ေစတီပ်က္ကို စတင္ေတြ.ရွိရာမွ သားၿဖစ္သူကို အားကိုး၍ ေစတီေတာ္ႀကီးၿပန္လည္ တည္ထား၇န္ႀကိဳးပမ္းခဲ့သည္...

ဦးေမာင္ႀကီးႏွင္. သူငယ္ခ်င္းၿဖစ္သူ ေသာ္က ရပ္ကြက္သား ဦးေက်ာ္ဇံ လွတို.သည္ အလွဳခံ အဖြဲ.မ်ားၿဖင္. အရပ္ရပ္သို.အလွဳခံထြက္ခဲ့ ႀကရာ ၁၂၆၂ (၁၉၀၀ ခန္.) တြင္ေစတီပ်က္ကိုငံု၍ ေစတီေတာ္ႀကိး တည္ထားနိဳင္ခဲ့ႀကသည္....ေအာက္ေၿခဖိနပ္ေတာ္ တစ္ဖက္မွ တစ္ဖက္သို. ၁၅၄ ေပ အညီ အုတ္ေၿမစီကာ ေရစႀကိဳၿမိဳ.မွ ပန္ရံ ဆရာအိတ္ အားငွား၍ တည္ထားခဲ့သည္...ဥာဏ္ေတာ္ကို ရည္မွန္းထားေသာအၿမင္.မေရာက္မွီမွာပင္ ဦးေမာင္ႀကီးမွာ ေရာဂါခံစားလာရပါသည္..ဦးေရႊကိုင္းက သားၿဖစ္သူမကြယ္လြန္မွီ အၿပီးတည္လိုေသာ ဆႏၵၿဖင္. သပိတ္ေမွာက္အထက္ ငွက္ေပ်ာဖဴး၀ ကို လံုးပတ္ ၁၂ေပ ၁လက္မ ထား၍ အၿပီးသတ္ရန္ႀကိဳးစားခဲ.ေသာ္လည္း ဘုရားမၿပီးမီ ၁၂၇၁ တြင္ ဦးေမာင္ႀကီး ကြယ္လြန္ခဲ့သည္...၁၂၇၂ တြင္ အၿပီးသတ္တည္ထားၿပီး ထီးေတာ္ကို အမရပူရ ၿမိဳ.မွ ပန္းတည္းဆရာ ဦးပု ႏွင္. သားဦးသက္တို.အား ငွားရမ္းၿပဳလုပ္ေစခဲ့ၿပီး ၁၂၇၅ ကဆုန္လဆုတ္ ၈ ရက္အဂါၤေန.တြင္ ထီးေတာ္ငွက္ၿမတ္နားေတာ္ တင္လွဳပူေဇာ္ခဲ့ၿပီး ၿပည္လံုးခ်မ္းသာ ဆုေတာင္းၿပာ္.ေသာ္က ေစတီေတာ္ၿမတ္ ဟုထင္ရွားခဲ့ပါသည္.ထီးေတာ္ထိပ္၀ ၉ေတာင္.ထြာရွိၿပီး .ေရႊဆင္းတု ေငြဆင္းတုမ်ားလည္း ထပ္မံဌာပနာထားခဲ့သည္ဟု သိရပါသည္...ေစတီေတာ္ ရင္ၿပင္ႏွင္. လမ္းမ်ားကိုတစ္စတစ္စ ၿပဳၿပင္ေဆာက္လုပ္ခဲ့ၿပီး ဦးေမာင္ႀကီး၏ သားသမီးမ်ားၿဖစ္ေသာ ဦးဘိုးဟိန္း-ေဒၚလွရွင္ (ကမ္းနားလမ္း-မင္းပိုင္း) တို.က ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္..သကၠရာဇ္ ၁၂၉၁(1929/30 ခန္.) ၿမန္မာၿပည္အႏွံ. လွဳပ္ခဲ့ေသာ ငလွ်င္ ဒဏ္ေႀကာင္.ေစတီေတာ္ႀကိး အိၿပီး အနည္းငယ္တိမ္းေစာင္းကာ ဖိနပ္ေတာ္ ပတ္လည္ခ်ိဳင္.၀င္ခဲ့ပါသည္..ေစတီေတာ္ ပရ၀ုဏ္အတြင္း သစ္ပင္ပန္းပင္မ်ားစိုက္ပ်ိဳးၿပီး ေရကန္တစ္ခုလည္း တူးေဖာ္ထားခဲ့ပါသည္ ...ေစတီေတာ္ စတင္ တည္ထားၿဖစ္ခဲ.ၿခင္း သမိုင္းအက်ဥ္းမွာ .ပုသိမ္ဘုရင္ ေနာက္ဆံုးမင္းဆက္ၿဖစ္ေသာ သမုဒၵေဃာသမင္း(၆၂၅-၆၄၀) သည္ ၿမန္မာသကၠရာဇ္ ၆၂၅တြင္ ဖခင္သမုဒၵ မင္းကို နန္းဆက္ခံခဲ့သည္....ထုိမင္းလက္ထက္တြင္ ပုသိမ္ၿမိဳ.သာမက အပိုင္ ၃၂ ၿမိဳ.တို.လည္း ဖြံ.ၿဖိဳး တိုးတက္ခဲ့သည္...မင္း မိဖုရားမွာမူ ပုသိမ္ကို သိမ္းယူ အုပ္စိုးခဲ့ဖူးေသာ ပသီကုလားမင္း၏ အႏြယ္ေတာ္ ဥမၼဒႏၱီ မိဖုရားၿဖစ္သည္. မူလအမည္မွာ ကုမာရႏၱီ ပသီမင္းသမီးၿဖစ္ၿပီးေၿမာင္းၿမခရိုင္ လပြတၱာ ၿမိဳ. (ဘုန္းႀကီးကုန္း ဟုေခၚေသာေနရာ)သမုဒၵေဃာသ မင္း၏ ဘိုးေတာ္ ဘုရင္. စံနန္းေတာ္ေရာက္ခိုက္ ဗုဒၶဘာသာသို. ကူေၿပာင္း၀င္ေရာက္ခဲ့ၿပီး ဗုဒၶဘာသာကို အထူးႀကည္ညို သဒၶါ ထက္သန္သူၿဖစ္လာခဲ့ပါသည္...မိဖုရားႀကီးသည္ သီဟိုဠ္ မွ ဘုရားရွင္ ၏ ဓါတ္ေတာ္မ်ား လက္ခံရရွိသည္.အခါ ပုသိမ္အပိုင္ ၃၂ ၿမိဳ. သို.ဓါတ္ေတာ္မ်ားေပးပို.ကာ ၿမန္မာသကၠရာဇ္ ၆၃၀ မွ ၆၄၀ အတြင္း ဘုရားေစတီမ်ားစြာ တည္ထားပူေဇာ္ ခဲ့သည္..ထိုေခာတ္က က်ိဳက္အမြန္-ဆိပ္ႀကီး=က်ိဳက္ပြန္ၿမိဳ. ဟုေခၚေသာေၿမာင္းၿမၿမိဳ. က်ိဳက္တည္မုေဠာ -သၿမင္တံု ၿမိဳ. ဟုေခၚေသာ ပန္းတေနာ္ ၿမိဳ.မ်ားလည္းပါ၀င္သည္...ထိုစဥ္က ၀ါးခယ္မ ႏွင္. ေသာ္က ေစတိေတာ္၀န္းက်င္ေနရာမ်ားတြင္ လူမ်ားအေၿခခ် ေနထိုင္ေသးဟန္မတူပါ...မင္းႏွင္. မိဖုရားတို.သည္ ဘုရားေစတီ မ်ားတည္ရင္း ေၿမာင္းၿမ ပန္းတေနာ္ ၿမိဳ.မ်ားသြားခိုက္ သရြတ္ၿမိဳက္ေဒသတြင္ မုကၡ၀တီ ယာယီစံနန္းေဆာင္ ေဆာက္လုပ္စိုးစံ၍ ေရႊစာရံ ေရႊစာပ်ံ ဘုရားမ်ားကို တည္ထားခဲ့သည္...ထိုမွ ေသာ္ကေစတိေတာ္ တည္ထားၿဖစ္ေသာေနရာအေရာက္ မိဖုရားႀကီး၏ ဆံေကသာတြင္ ပန္ဆင္အပ္ေသာ ေသာ္ကပန္းသည္ ေလေႀကာင္.အမွတ္မထင္ေၿမခခဲ့ေလသည္...ဘုရားတည္ရန္ အဓိဌာန္ ရွိၿပီးအားေလွ်ာ္စြာ ေသာ္ကပန္းက်ရာေနရာတြင္ အမွတ္တရ ေစတီတစ္ဆူတည္ ေတာ္မူၿပီးေသာ္ကေစတီေတာ္၏ အမည္တြင္ေတာ္မူခဲ့သည္.  

  ..ထိုစဥ္က ၿမန္မာကၠရာဇ္ ၆၃၀ (ခရစ္ႏွစ္ ၁၂၆၈ )ခန္.ၿဖစ္ပါသည္.....ေစတီေတာ္ တည္ထားၿပီးသည္. ၁၂၆၈ ခႏွစ္မွ စတင္၍ဘုရားပြဲေတာ္ကိုက်င္းပခဲ့ၿပီး နယ္ေၿမ မေအးခ်မ္းသည္. ကာလမ်ားႏွင္. ဒုတိယ ကမၻာစစ္တြင္းတြင္မူ က်င္းပနိဳင္ခဲ့ၿခင္း မရွိပါ.... ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္း ဂ်ပန္စစ္တပ္မ်ား စခန္းခ်ၿခင္း မသမာသူမ်ားဖ်က္စီးၿခင္း တို.ကိုလည္းခံခဲ့ရပါသည္..၁၃၂၀ တေပါင္းလႏွင္. ၁၃၂၁ တန္ခူးလတြင္ ဘုရားပြဲေတာ္ ၿပန္လည္က်င္းပနိဳင္ခဲ့ၿပီး ေရႊသက္န္းမ်ား ကပ္လွဳနိဳင္ခဲ့ပါသည္...ေစတီေတာ္ ေဂါပက လူႀကီးမ်ားႏွင္. ဦးဘိုးဟိန္း-ေဒၚလွရွင္ တို.က တာ၀န္ယူၿပီးေစတီေတာ္လွ်ပ္စစ္မီးပူေဇာ္ ၿခင္းၿပဳခဲ့ပါသည္.. ၁၃၂၁ မွစၿပီး ေသာင္းက်န္းသူအေၿခအေနေႀကာင္. ဘုရားပြဲေတာ္မက်င္းပပဲ ရပ္ဆိုင္းထားခဲ့ရၿပီး ၁၃၂၈ မွၿပန္လည္က်င္းပနိဳင္ခဲ့ပါသည္...   

.ၿမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၃၇၀ မွစ၍ ၀ါးခယ္မၿမိဳ. သာသနာ.ဟိတကာရီ ပဓါန နာယက ဆရာေတာ္ နိဳင္ငံေတာ္ ႀသ၀ါဒ စရိယ အဂၢမဟာပ႑ိတ အဂၢမဟာ သဒၶမၼ ေဇာတိကဓဇ ဘဒၵႏၱ စေႏၵာဘာသ ဆရာေတာ္ႀကီးႏွင္. နာယက ဆရာေတာ္မ်ားႀသ၀ါဒ ကိုခံယူလွ်က္ အိမ္မဲၿမိဳ. သစၥဓိဌာန္ နယ္လွည္.သာသနာၿပဳ တေကာဆရာေတာ္ ဘဒၵႏၱ ၀ိလာသ မေထရ္ ဦးေဆာင္ကာ နာယက ေဂါပက ခုႏွစ္ရက္သားသမီးအားလံုး ေပါင္းစုကာ ဘက္စံုမြမ္းမၿပင္ဆင္ၿခင္း လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ခဲ့ႀကပါသည္...ၿပည္လံုးခ်မ္းသာ ဆုေတာင္းၿပည္.ေသာ္က  ေစတိေတာ္ၿမတ္ႀကီး၏ ဗုဒၶပူဇနိယ ပြဲေတာ္ကို ႏွစ္စဥ္ တေပါင္းလဆန္း ၉ ရက္ေန.မွ တေပါင္းလၿပည္.ေက်ာ္ ၁ ရက္ထိ က်င္းပေလ.ရွိပါသည္........(အခ်က္အလက္မ်ား ရွာေဖြရာတြင္ ၿပည္.ၿပည္.စံုစံုႏွင္. ေစတနာပါပါအပင္ပန္းခံ ၿပဳစုထားေသာ ဦးသိန္း၀င္း (အခြန္ဦးစီးအရာရွိ) ၏ ၿပည္လံုးခ်မ္းသာ ေသာ္ကေစတီေတာ္ ေတာ္ၿမတ္ႀကီးသမိုင္း စာအုပ္ႏွင္. ၀ါးခယ္မ ၿမိဳ.နယ္အသင္း ေရႊရတုမဂၢဇင္းပါ မ်ိဳးေဆြ (၀ါးခယ္မ) ၏ သမိုင္း၀င္ေသာ္က ေစတီေတာ္ၿမတ္ႀကိး ေဆာင္းပါးတို.ကို အဓိက မွီၿငမ္းပါသည္...ထို.သို.ကိုးကားခြင္.ရၿခင္းအတြက္လည္း အထူးေက်းဇူးတင္ရွိပါသည္....Also thanks UYM,KHKKO,MTH,KTR,YaminKoLay &Others for Photos &Data.