ေသြးေဆးကန္

ေရႊတိဂုံဘုရား ေျမာက္ဖက္မုခ္ရွိ ေသြးေဆးကန္ကုိအေျကာင္းသိသူမ်ားရွိသလုိမသူမ်ားရွိသည့္အတြက္ေသြးေဆးကန္လ႔ိုေခၚရတဲ့ သမိုင္းကုိ ျပန္လည္ ေရးသားလုိက္ရပါတယ္။

၁၈၅၂ ခုႏွစ္ ဧျပီလ၅ရက္ေန႔တြင္အဂၤလိပ္မွျမန္မာႏုိင္ငံကုိစစ္ေၾကျငာကာအလစ္၀င္ေရာက္တုိက္ခုိက္ခဲ့သည္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ဂ်င္နရယ္ေဂၚဒြင္ဦးစီးတဲ့ ၾကည္ေၾကာင္း၊ ေရေၾကာင္း ၂ ခုေပါင္း စစ္သည္ အင္အား ၉ ေထာင္ေက်ာ္ျဖင့္ မုတၱမကုိ အလစ္၀င္ေရာက္တုိက္ခုိက္ခဲ့သည္။

မုတၱမ ခံတပ္တြင္ ျမန္မာစစ္သည္ ၄ ေထာင္ေက်ာ္ ကခုခံတုိက္ခုိက္ေသာလည္း လူအင္အားမမွ်ျခင္း၊လက္နက္အင္အားမမွ်ျခင္း၊ အဂၤလိပ္တုိ႔က အလစ္၀င္ေရာက္တုိက္ခုိက္သျဖင့္ ေနျပည္ေတာ္မွ တပ္မ်ားမေရာက္လာႏုိင္ျခင္း၊ ခဲယမ္းမီးေက်ာက္မ်ား ကုန္သြားျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ ဧျပီလ ၇ ရက္ေန႔တြင္ မုတၱမျမိဳ ႔ခံတပ္ဟာ က် ဆုံးခဲ့ရပါတယ္။ဧျပီလ ၁၀ ရက္ေန႔မွာ ရန္ကုန္ကုိ ၾကည္ေၾကာင္း၊ ေရေၾကာင္း ၂ ခု ျဖင့္ ထပ္မံ ထုိးစစ္ ဆင္ခဲ့ သည္။ ရန္ကုန္ျမိဳ႔ရဲ ႔ ေရွ ႔ေျပးခံတပ္ ဒလ ခံတပ္ က်ဆုံးခဲ့ရသျဖင့္ ဧျပီလ၁၂ ရက္ေန႔မွာ အဂၤလိပ္တပ္မ်ား ရန္ကုန္ေျမကုိ စတင္ေျခခ်ကာ တုိက္ခုိက္လာႏုိင္ခဲ့ ပါတယ္။

အဂၤလိပ္တပ္ဟာ စစ္ေၾကာင္း ၂ ေၾကာင္း ခြဲျပီးေရႊတိဂုံကုန္ေတာ္ကုိထုိးစစ္ဆင္ရန္ အျပင္းခ်ီ တက္လာခဲ့ၾကသည္။ ေရႊတိဂုံခံတပ္မေရာက္မီ သိမ္ျဖဴခံတပ္(ယခု သိမ္ျဖဴ ေဒ၀သာဂရကုန္း) မွ အျပင္းအထန္ ခုခံသျဖင့္ ၂ ဖက္စလုံး အက်

အဆုံးမ်ားစြာ ရွိခဲ့ၾကသည္။ ၂ ဖက္လုံးမွ စစ္သည္ မ်ားသည္ ဘီလူးသမွ် တုိက္ခုိက္ၾကသျဖင့္ အလြန္ေၾကာက္စရာေကာင္းေသာ စစ္မ်က္ႏွာျပင္ ျဖစ္ခဲ့ သည္။

ျမန္မာမ်ား မ်ားစြာ က်ဆုံးခဲ့သလုိ အဂၤလိပ္တပ္မွ မ်က္ႏွာျဖဴ အရာရွိ ၂ ဦး အပါအ၀င္ တပ္သားမ်ားစြာ က်ဆုံးခဲ့သည္။ ေနာက္ဆုံး လက္နက္အင္အား မမွ်သျဖင့္ ျမန္မာတပ္မ်ားဧျပီလ ၁၄ ရက္ေန႔တြင္ ေရႊတိဂုံခံတပ္သုိ႔ ေနာက္ဆုတ္ေပး ခဲ့ရသည္။ ေရႊတိဂုံခံတပ္စီသုိ႔ ေနာက္ဆုတ္လာေသာ တပ္မ်ားအားလုံး ေပါင္းစည္းကာ ခံစစ္ျပန္ျပင္ၾကသည္။

စစ္ဦးတြင္ေအာင္ပြဲရေနေသာအဂၤလိပ္စစ္တပ္သည္ဧျပီလ၁၄ရက္ေန႔တြင္ပင္ေရႊတိဂုံကုန္းေတာ္ခံတပ္ကုိ

အတင္း၀င္ေရာက္ တုိက္ခုိက္ၾကသည္ ခံတပ္ရွိျမန္မာမ်ားက အေသခံ ဓါးနဲ႔၀င္ခုတ္သျဖင့္ ထုိေန႔ တစ္ေန႔ထဲတြင္ အ၈ၤလိပ္ စစ္သည္ ၂၀၀ ေက်ာ္ က်ဆုံးခဲ့သည္။

ေရႊတိဂုံကုန္းေတာ္ခံတပ္တုိက္ပြဲတြင္ ဓါးျဖင့္ အနီးကပ္၀င္ပုိင္းရသျဖင့္ အဂၤလိပ္တုိ႔၏ ေသြးမ်ားက ျမန္မာစစ္သည္မ်ား၏ လက္မ်ားတြင္ ေစးကပ္ေနၾကသည္။ ထုိသုိ႔ေစးကပ္ေနသျခင့္ ဓါးကုိခြာရာမရသျဖင့္ ထုိေသြးမ်ားကုိ ေရႊတိဂုံဘုရားေျမာက္ဖက္ရွိ ကန္တြင္ ေရ ေဆးခ်ၾက သည္။ ေသြးမ်ားက ဓါးကုိင္ထားသည့္လက္တြင္ ေစးကပ္ေနသျဖင့္ ေတာ္ေတာ္ေလးကုိ ကြာေအာင္ ေဆးေၾကာၾကရသျဖင့္ ထုိကန္ကုိ ျမန္မာစစ္သည္မ်ားက ေသြးေဆးကန္ဟုအမည္ေပးခဲ့ၾကသည္။

၁၈၅၂ ခုႏွစ္ ဧျပီလ ၁၅ ရက္ေန႔တြင္ စစ္ကူမ်ားမေရာက္လာျခင္း၊ လက္နက္အင္အားမမွ်ျခင္း( အဂၤလိပ္မွ ေသနတ္ျဖင့္ ပစ္ခ်က္ကုိ ျမန္မာက ဓါးျဖင့္ တတ္ခုတ္ေနရျခင္း)တုိ႔ေၾကာင့္ ျမန္မာတပ္မွဴး မွ ေရႊတိဂုံကုန္ေတာ္မွတပ္ဆုတ္ေပးလုိက္သည္။ဒုတိယအဂၤလိပ္ျမန္မာစစ္သည္ ျမန္မာမ်ား အငုိက္မိျခင္း၊ စစ္လက္နက္ ကြားျခားျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ ရွံဳးနိမ့္ခဲ့ရေသာ္လည္း ေသြးေဆးကန္၊ သိမ္ျဖဴခံတပ္တုိ႔သည္ ဒုတိယအဂၤလိပ္ျမန္မာစစ္ပြဲတြင္ ျမန္မာတုိ႔၏ ဇာတိမာန္ကုိ ျပသခဲ့သည့္ တုိက္ပြဲျဖစ္သည္။

ထုိသုိ႔ ျမန္မာတုိ႔၏ သတၱိ၊ ျမန္မာတုိ႔ရဲ႕ ေသြးကုိ အေကာင္းဆုံးျပသ ခဲ့သည့္ သူရဲေကာင္းမ်ား၏ ၀ိဥာဥ္မ်ား နားခုိရာေသြးေဆးကန္၊အာဇာနည္ကုန္းတုိ႔ကုိႏွစ္စဥ္အာဇာနည္ေန႔တုိင္းသြားေရာက္ဂါရ၀ျပဳခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္

သည္။

ကုိယ္ကမက်ဴး၊ သူက်ဴးလာက၊သူ႔ႏုိင္ငံသား၊ သံမွဳန္စားလည္း၊ေသမွာမေၾကာက္၊ ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့၊ရင္ကုိေကာ့လွ်က္၊ ဓါးငွက္ၾကီးေတာင္၊လက္၀ယ္ေဆာင္ကာ၊ အသက္စြန္႔ျပီ၊

တုိက္ခုိက္တတ္တာ၊ တုိ႔ျမန္မာ …….

Ref ; Min Gyi , Aung Naing Tun