ဗံုးပေဒသာဟုေခၚဆိုၾကသည့္ Cluster Munition မ်ားသည္ စစ္ေျမျပင္တြင္ရန္သူအားစိတ္ဓါတ္ေျခာက္ျခားေစသည့္ခဲယမ္းမ်ားအျဖစ္ထင္ရွားပါသည္။အျခားခဲယမ္းမ်ား
အေနျဖင့္ပစ္မွတ္ဧရိယာအတြင္းမွပစ္မွတ္တစ္ခုကို
သာဖ်က္ဆီးႏိုင္ခ်ိန္တြင္ဗံုးပေဒသာမ်ားသည္ပစ္မွတ္ဧရိယာအတြင္းရွိပစ္
မွတ္အေျမာက္အျမားအားဖ်က္ဆီးႏိုင္သည့္စြမ္းရည္ရွိ၍ဧရိယာအလိုက္ပိတ္ဆို႔ေခ်မွဳန္းလိုသည့္စစ္ေရးရည္မွန္း
ခ်က္မ်ားတြင္အမ်ားဆံုးအသံုးျပဳၾကေလ့ရွိပါသည္။ဗံုးပေဒသာမ်ားအေနျဖင့္အဖ်က္စြမ္းရည္ေကာင္းမြန္ေသာ္
လည္းစစ္ေရးရည္မွန္းခ်က္မ်ားႏွင့္မသက္ဆိုင္သည့္အရပ္ဖက္လူအဖြဲ႕အစည္းမ်ားသို႔ေဘးအႏၱရာယ္ေရာက္
ရွိေစႏိုင္သျဖင့္ႏိုင္ငံတကာတပ္မေတာ္မ်ားအေနျဖင့္အသံုးမျပဳရန္ပိတ္ပင္ထားၾကပါသည္။သို႔ရာတြင္ကန္႔သတ္
ခ်က္မ်ား၌အခ်ိဳ႕ဗံုးပေဒသာအမ်ိဳးအစားမ်ားကိုခြင့္ျပဳထားရာအင္အားၾကီးတပ္မေတာ္အခ်ိဳ႕မွအဆိုပါစည္းေဘာင္
မ်ားအတြင္းမွပင္ဗံုးပေဒသာမ်ားအားတြင္တြင္က်ယ္က်ယ္အသံုးျပဳလ်က္ရွိပါသည္။ယခု Post တြင္ ဗံုးပေဒသာမ်ားအေၾကာင္း၊အသံုးျပဳခဲ့သည့္သမိုင္းေၾကာင္း၊အမ်ိဳးအစားမ်ား၊ပိတ္ပင္ရျခင္းအေၾကာင္းရင္းႏွင့္အ
သံုးျပဳခြင့္ရွိသည့္ဗံုးပေဒသာမ်ားအေၾကာင္းအားအၾကမ္းဖ်င္းမွ်ခ်ဥ္းကပ္ေဆြးေႏြးလိုပါသည္။
ဗံုးပေဒသာဆိုသည္မွာ
Cluster
Munition (သို႔)ဗံုးပေဒသာဆိုသည္မွာပစ္မွတ္ဧရိယာအတြင္း Submunition (သို႔) Bomblet ဟုေခၚသည့္ဗံုးသားေပါက္မ်ား ကိုျဖန္႔ၾကဲေပးႏိုင္သည့္ခဲယမ္းတစ္မ်ိဳးဟု
အၾကမ္းဖ်င္းအဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုရမည္ျဖစ္ပါသည္။ဗံုးပေဒသာခဲယမ္းမ်ားအားေမာ္တာ၊
အေျမာက္က်ည္ႏွင့္ဒံုးက်ည္ကဲ့သို႔ေသာေျခလ်င္တပ္သံုးလက္နက္မ်ားတြင္ထည့္သြင္းအသံုးျပဳႏိုင္သကဲ့သို႔ဗံုးႏွင့္
ပဲ့ထိန္းဒံုးကဲ့သို႔ေသာေလတပ္သံုးခဲယမ္းမ်ားတြင္လည္းထည့္သြင္းအသံုးျပဳၾကပါသည္။အၾကမ္းဖ်င္းသတ္မွတ္
ခ်က္မ်ားအရအေလးခ်ိန္အမ်ားဆံုးကီလို၂၀(ေပါင္၄၀ဝန္းက်င္)ရိွေသာဗံုးသားေပါက္မ်ားထည့္သြင္းထားသည့္
ခဲယမ္းမ်ိဳးကိုဗံုးပေဒသာဟုေခၚဆိုေၾကာင္းေတြ႕ရွိရပါသည္။သမားရိုးက်ေျခလ်င္တပ္သံုးအေျမာက္လက္နက္ႏွင့္
ဒံုးလက္နက္မ်ား၊ေလယာဥ္မွၾကဲခ်သည့္သမားရိုးက်ဗံုးမ်ားအေနျဖင့္ပစ္မွတ္သို႔ထိေတြ႕ခ်ိန္တြင္ထည့္သြင္း
ထားသည့္ေပါက္ကြဲယမ္းအားအလိုက္ေပါက္ကြဲကာပတ္ဝန္းက်င္အားထိခိုက္ပ်က္စီးေစမည္ျဖစ္ပါသည္။အဆို
ပါေပါက္ကြဲမွဳမ်ားအေနျဖင့္ေပါက္ကြဲရာဗဟိုတြင္ထိေရာက္မွဳအားေကာင္းမည္ျဖစ္ေသာ္လည္း
ပစ္မွတ္ဧရိယာတစ္ဝိုက္အားျခံဳငံုသက္ေရာက္မွဳရွိေစရန္မူမျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္းေတြ႕ရွိရပါသည္။
မာေက်ာမွဳအဆင့္အတန္းအလယ္အလတ္
ခန္႔ရွိေသာပစ္မွတ္တစ္ခုအားဖ်က္ဆီးရန္ေပါက္ကြဲယမ္း၁ကီလို
ခန္႔သာလိုအပ္မည္ျဖစ္ရာအဆိုပါပစ္မွတ္အ
မ်ားအျပားရွိသည့္ပစ္မွတ္ဧရိယာတစ္ဝိုက္အားအေလး
ခ်ိန္မ်ားျပားေသာဗံုးတစ္လံုးအသံုးျပဳျခင္းထက္
အေလးခ်ိန္အသင့္အတင့္ရွိေသာဗံုးအမ်ားအျပားအသံုးျပဳကာ
ဧရိယာအတြင္းရွိေနရာအႏွံ႔ကိုထိခိုက္ေစျခင္း
သည္ထိေရာက္မွဳပိုမိုအားေကာင္းမည္ျဖစ္ပါသည္
ေၿခလ်င္တပ္သံုးလက္နက္မ်ားတြင္အဆိုပါလိုအပ္ခ်က္အားတရစပ္ပစ္ခတ္ျခင္း Salvo Fire ျဖင့္ရရွိႏိုင္သည္ဟုထင္ျမင္ႏိုင္ေသာ္လည္းတစ္ခ်ိန္တည္း အက်ိဳးသက္ေရာက္မွဳရွိေစရန္ခက္ခဲမည္ျဖစ္ပါသည္။
အဆိုပါလိုအပ္ခ်က္မ်ားအားျဖည့္ဆည္းရန္အတြက္ Cluster Munition မ်ားအား တိုးတက္တီထြင္အသံုးျပဳလာခဲ့ၾကပါသည္။
Cluster မ်ားအားအၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္အသံုးျပဳပစ္လႊတ္ပံုေပၚ မူတည္ကာပစ္ခတ္အသံုးျပဳေသာ Tube Launched Type ၊ ေလယာဥ္ျဖင့္ဗံုးၾကဲခ်သည့္ Air Dropped Container Type ၊ ေလယာဥ္မွဗံုးသားေပါက္မ်ားအားတိုက္ရိုက္လႊတ္ခ်သည့္ Aircraft Dispenser Type ႏွင့္ဒံုး/ပဲ့ထိန္းဒံုးအသံုးျပဳပစ္ခတ္သည့္ Rocket/Missile Type ဟူ၍(၄)မ်ိဳးခြဲျခားႏိုင္ပါသည္။အေစာဆံုး အသံုးျပဳခဲ့သည့္ Aircraft Dispenser Type တြင္ေျခလ်င္တပ္သံုး အေျမာက္လက္နက္ခဲယမ္းမ်ားႏွင့္ဆင္တူသည့္ဗံုးသားေပါက္မ်ားအားေလယာဥ္ေတာင္ပံ(သို႔)ကိုယ္ထည္ Fuselage တြင္အတြဲလိုက္ခ်ိတ္ဆြဲ အသံုးျပဳျခင္းျဖစ္ပါသည္။အဆိုပါဗံုးအတြဲလိုက္ဖြဲ႕စည္းပံုအားစနက္အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုျဖင့္ထိန္းခ်ဳပ္ထားၿပီးေလ
ယာဥ္မွဴးအခန္း Cockpit မွတိုက္ရိုက္ခ်ိတ္ဆက္အလုပ္လုပ္ေစျခင္းျဖစ္ပါသည္။
အလုပ္လုပ္ပံုအေနျဖင့္ရိုးရွင္းၿပီးေလသူရဲမွခလုတ္ႏိွပ္သည္ႏွင့္ကိုယ္ထည္
တြင္ခ်ိတ္ဆြဲထားေသာဗံုးသားေပါက္မ်ားျပဳတ္က်သြားမည္ျဖစ္ၿပီးေျမျပင္သို႔သတ္မွတ္ Ballistic Trajectory အတိုင္းပစ္မွတ္သို႔က်ဆင္း သြားမည္ျဖစ္ပါသည္။အဆိုပါစနစ္မွာရိုးရွင္းၿပီးဒုတိယကမၻာစစ္ကာလမ်ားတြင္အသံုးျပဳခဲ့ေသာပံုစံျဖစ္ကာ
လက္ရွိတြင္လည္းအခ်ိဳ႕ဆိုဗီယက္ Cluster ခဲယမ္းမ်ားတြင္အသံုးျပဳေနဆဲျဖစ္ပါသည္။၄င္းစနစ္တြင္ အသံုးျပဳေသာဗံုးသားေပါက္မ်ားမွာအရြယ္အစားအတန္ငယ္ၾကီးမားၿပီးထည့္သြင္းသည့္အေရအတြက္နည္း
ပါးပါသည္။
က်န္စနစ္သံုးမ်ိဳးမွာအသံုးျပဳပံုေပၚမူတည္ကာအမ်ိဳးအစားမ်ားကြဲျပားေသာ္လည္းအဓိကအစိတ္အပိုင္းျဖစ္သည့္
ကိုယ္ထည္ပိုင္း
ဖြဲ႕စည္းပံုတြင္မူဆင္တူၾကပါသည္။ပင္မဗံုးကိုယ္ထည္ျဖစ္သည့္ Cargo Round တြင္ဗံုးသားေပါက္မ်ား Bomblet ထည့္သြင္းရန္အကန္႔ငယ္မ်ား ဖန္တီးတည္ေဆာက္ထားၾကၿပီးစနက္ပိုင္းအလုပ္လုပ္ခ်ိန္တြင္
ပင္မဗံုးကိုယ္ထည္အားခြဲထုတ္ရန္ႏွင့္ဗံုးသားေပါက္မ်ားအား
သတ္မွတ္အလ်င္ႏွဳန္းမ်ားအတိုင္းျဖန္႔ၾကဲခ်ႏိုင္ရန္/တြန္းထုတ္ႏိုင္ရန္တြန္းယမ္းအစိတ္အပိုင္းမ်ားတပ္ဆင္ထား
ၾကပါသည္။စနက္အံုပိုင္းတြင္အသံုးျပဳသည့္ခဲယမ္းအလိုက္ပံုသ႑ာန္မ်ားကြဲျပားၾကေသာ္လည္းပစ္လႊတ္ခ်ိန္
/ၾကဲခ်ခ်ိန္ စနက္စတင္အသက္ဝင္ျခင္း၊
ပ်ံသန္းစဥ္အလုပ္လုပ္ျခင္း၊ပစ္မွတ္အထက္အျမင့္ေပတစ္ခုတြင္အလုပ္လုပ္ကာဗံုးကိုယ္ထည္အား
ခြဲထြက္ေစျခင္းႏွင့္ဗံုးသားေပါက္မ်ားအားျဖန္႔ခ်ျခင္းစသည့္စနက္အေျခခံသေဘာတရားမ်ားတူညီၾကပါသည္။
ဤစနစ္သည္အီလက္ထေရာနစ္နည္းပညာတိုးတက္မွဳ၏အသီးအပြင့္ျဖစ္ၿပီးစနက္အံုအားလိုအပ္သည့္အ
ခ်ိန္တြင္အလုပ္လုပ္ေစရန္ဖန္တီးႏိုင္၍သမားရိုးက်အေျမာက္ခဲယမ္းမ်ားတြင္ထည့္သြင္းအသံုးျပဳလာႏိုင္သကဲ့
သို႔ေလယာဥ္အသံုးျပဳၾကဲခ်ျခင္းနည္းလမ္းမ်ားတြင္လည္းပစ္မွတ္အနီးထိပ်ံသန္းရန္မလိုဘဲ Stand Off Bombing ျဖင့္ ၾကဲခ်ႏိုင္လာခဲ့ပါသည္။
Cluster
Munition မ်ားအားဧရိယာပစ္မွတ္မ်ားအတြက္ အဓိကအသံုးျပဳသည္ဟုဆိုေသာ္လည္းပင္မွတ္အေပၚထိေရာက္မွဳအပိုင္းတြင္တိက်မွဳမွာလိုအပ္ဆဲျဖစ္ပါသည္။
အခ်ိန္မတိုင္မီ
(သို႔မဟုတ္)ေနာက္က်ကာအလုပ္လုပ္ေသာပင္မဗံုးကိုယ္ထည္တစ္ခုသည္ပစ္မွတ္ဧရိယာအေပၚထိေရာက္
စြာဖ်က္ဆီးႏိုင္မည္မဟုတ္သကဲ့သို႔အျခားမသက္ဆိုင္သည့္လူသတၱဝါတို႔ကိုလည္းထိခိုက္ေစမည္ျဖစ္ပါသည္။
အေစာပိုင္းဗံုးပေဒသာမ်ား၏ပစ္မွတ္အေပၚတိက်မွဳ Accuracy မွာမေကာင္းမြန္ေသာ္ လည္းေနာက္ပိုင္းအသံုးျပဳလာၾကသည့္ခဲယမ္းမ်ားမွာနည္းပညာအကူအညီကိုယူ၍တိက်မွဳကိုျမွင့္တင္လာ
ၾကၿပီျဖစ္ပါသည္။ Cluster Munition မ်ား၏တိက်မွဳကိုတိုင္းတာရာတြင္သမားရိုးက်ဗံုးမ်ားကဲ့သို႔ဗဟိုလြဲခ်က္ CEP (Circular Error Probable) ျဖင့္ပင္တိုင္းတာၾကၿပီး အေမရိကန္ထုတ္ BLU-103A/B WCMD ဗံုးပေဒသာသည္ CEP 26m အတြင္းရရိွေအာင္စြမ္းေဆာင္ႏိုင္မည္ျဖစ္ပါသည္။သို႔ရာတြင္အဆိုပါသတ္မွတ္ခ်က္မွာပင္မဗံုးကိုယ္ထည္၏
လုပ္ေဆာင္မွဳကိုသာတိုင္းတာျခင္းျဖစ္ၿပီးကိုယ္ထည္အတြင္းထည့္သြင္းသည့္ Bomblet ဗံုးသားေပါက္မ်ား၏ အက်ိဳးသက္ေရာက္မွဳကိုတိုင္းတာရန္အတြက္မူ EEP (Elliptical Error Probable) ဆိုေသာသတ္မွတ္ခ်က္အားအသံုးျပဳၾကပါသည္။
ဗံုးကိုယ္ထည္မ်ား၏ဖြဲ႕စည္းပံုအရဗံုးသားေပါက္မ်ားသည္သတ္မွတ္အျမင့္တစ္ခုတြင္ျဖန္႕ၾကဲခံရမည္ျဖစ္ၿပီး
အဆိုပါျဖန္႔ၾကဲမွဳ Pattern မ်ားအတိုင္း က်ဆင္းမည္ျဖစ္ပါသည္။ျဖန္႔ၾကဲသည့္အျမင့္ျမင့္မားလွ်င္ဗံုးသားေပါက္မ်ားျပန္႔ၾကဲသည့္ဧရိယာက်ယ္ျပန္႔မည္
ၿဖစ္ေသာ္လည္းပစ္မွတ္
အေပၚထိေရာက္မည့္သိပ္သည္းဆမွာနည္းပါးသြားမည္ျဖစ္ပါသည္။ျဖန္႕က်ဲသည့္အျမင့္ေပနိမ္႔ပါကလည္း
ပစ္မွတ္အေပၚထိေရာက္မွဳသိပ္သည္းဆမ်ားျပားမည္ျဖစ္ေသာ္လည္းျပန္႔က်ဲသည့္ဧရိယာက်ဥ္းေျမာင္းမည္
ၿဖစ္ရာအဆိုပါေျပာင္းျပန္အခ်ိဳးက်ေနသည့္အဓိကလိုအပ္ခ်က္ႏွစ္ခုစလံုးအားသင့္ေတာ္သည့္သတ္မွတ္ခ်က္
အတြင္းရရွိေစမည့္ေပါက္ကြဲမွဳအျမင့္ Height of Burst သည္အထူးအေရးပါမည္ျဖစ္ပါသည္။ဗံုးသားေပါက္မ်ားသည္ဗံုးကိုယ္ထည္အျပင္ေရာက္သည္ႏွင့္ဖန္တီးထား
သည့္ဒီဇိုင္းအတိုင္းေလ
ထီးမ်ားျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ေလထီးမပါရွိသည့္အေနအထားျဖင့္လည္းေကာင္းပစ္မွတ္ဧရိယာသို႔
က်ဆင္းၾကမည္ျဖစ္ပါသည္။ေရျပင္ညီပ်ံသန္းကာအလုပ္လုပ္သည့္ေလယာဥ္ဗံုးအမ်ိဳးအစားတြင္ဗံုးသားေပါက္
မ်ားေျမျပင္သို႔က်ဆင္းမည္႔ဧရိယာပံုစံသည္ဘဲဥပံု Ellip Shape ပံုစံျဖစ္ေပၚမည္ျဖစ္ၿပီးေဒါင္လိုက္ က်ဆင္းကာအလုပ္လုပ္သည့္အေျမာက္က်ည္အမ်ိဳးအစားမ်ားတြင္ဗံုးသားေပါက္မ်ားေျမျပင္သို႔က်ဆင္းမည့္
ဧရိယာပံုစံသည္မုန္႔လက္ေကာက္ပံု Donut Shape ျဖင့္က်ဆင္းမည္ျဖစ္ပါသည္။ဗံုးပေဒသာတစ္လံုး၏ ထိေရာက္မွဳအတိုင္းအတာမွာဗံုး၏အရြယ္အစား၊ဗံုးသားေပါက္ပါဝင္မွဳအေပၚမူတည္ကာေျပာင္းလဲႏိုင္ပါသည္။
၂၅၀ကီလိုအတန္းအစားဗံုးပေဒသာတစ္လံုး၏
ထိေရာက္မွဳအတိုင္းအတာဧရိယာမွာအနည္းဆံုး 4000 Square Meter ခန္႔ရွိႏိုင္ၿပီး၁၂၂မီလီမီတာဗံုးပေဒသာ အေျမာက္က်ည္တစ္လံုး၏ထိေရာက္မွဳမွာအနည္းဆံုး 500 Square Meter ခန္႔ရွိႏိုင္ပါသည္။
အသံုးျပဳခဲ့သည့္သမိုင္းေၾကာင္း
Cluster
Munition မ်ားအားဒုတိယကမၻာစစ္တြင္ဝင္ရိုးစြန္းႏိုင္ငံ မ်ားျဖစ္သည့္အီတလီႏွင့္ဂ်ာမန္တို႔မွစတင္အသံုးျပဳခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္ၿပီး SD-2 Butterfly Bomb ဟုေခၚသည့္လိပ္ျပာေတာင္ဗံုးမ်ားကိုစတင္ အသံုးျပဳခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္ပါသည္။ဗီယက္နမ္စစ္ပြဲသည္ဒုတိယကမၻာစစ္ေနာက္ပိုင္းတြင္ဗံုးပေဒသာခဲယမ္းအား
အမ်ားဆံုးအသံုးျပဳသည့္စစ္ပြဲအျဖစ္ေဖာ္ျပရမည္ျဖစ္ပါသည္။ဗီယက္နမ္စစ္ပြဲတြင္ဗံုးသားေပါက္ Bomblet ထုတ္လုပ္မွဳနည္းပညာတိုးတက္လာခဲ့ၿပီးတင့္ဖ်က္/ခြင္းစြမ္းရည္ႏွစ္မ်ိဳးလံုးရရွိေအာင္ဖန္တီးလာၾကပါသည္။၄င္း
စစ္ပြဲေနာက္ပိုင္း
တြင္ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္အင္ဒိုခ်ိဳင္းနားစစ္ပြဲတြင္မူဗံုးပေဒသာမ်ားအားေဖာေဖာသီသီအသံုးျပဳခဲ့ၾကၿပီးစစ္ျဖစ္ပြား
ရာလာအိုႏိုင္ငံသည္အဆိုပါအက်ိဳးသက္ေရာက္မွဳအားယေန႔တိုင္ခံစားေနရဆဲျဖစ္ပါသည္။မွတ္တမ္းမ်ားအရ
အဆိုပါစစ္ပြဲအတြင္းဗံုးသားေပါက္အေရအတြက္သန္း၂၆၀ခန္႔အသံုးျပဳခဲ့ၾကပါသည္။
အဆိုပါစစ္ပြဲမ်ားေနာက္ပိုင္းတြင္၁၉၈၂ခုႏွစ္တြင္ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာေဖာက္ကလန္စစ္ပြဲတြင္လည္းေကာင္း၊
၁၉၉၁ခုႏွစ္တြင္ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာပင္လယ္ေကြ႕စစ္ပြဲတြင္လည္းေကာင္း၊
၁၉၉၉ခုႏွစ္တြင္ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာေခ်ခ်င္းညွာစစ္ပြဲႏွင့္ကိုဆိုဗိုစစ္ပြဲ၊၁၉၉၈ခုႏွစ္တြင္ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္
အီသီယိုးပီးယားအေရးအခင္း၊၂၀၀၀ခုႏွစ္အာဖဂန္စစ္ပြဲ၊၂၀၀၃ခုႏွစ္အီရတ္
စစ္ပြဲႏွင့္၂၀၀၆ခုႏွစ္ေတာင္လက္ဘႏြန္စစ္ပြဲမ်ားတြင္ဗံုးပေဒသာမ်ားအားပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္အသံုးျပဳခဲ့ၾကပါသည္။
အၾကမ္းဖ်င္းသံုးသပ္မွဳမ်ားအရအာဖဂန္ႏိုင္ငံ၊အဇာဘိုင္ဂ်န္၊ေဘာ့စနီးယား၊ကေမၻာဒီးယား၊ခ်က္၊ခ်ီလီ၊ခရိုေအး
ရွား၊ကြန္ဂို၊ဂ်ာမနီ၊အီရတ္၊လာအို၊လက္ဘႏြန္၊လစ္ဗ်ား၊မြန္တီနီဂရိုး၊မိုဇင္ဘတ္၊ဆားဘီးယား၊ဆိုမာလီယာ
၊ေတာင္ဆူဒန္၊ဆီးရီးယား၊ယူကရိန္း၊ဗီယက္နမ္၊ယီမင္ႏွင့္ကိုဆိုဗိုႏိုင္ငံမ်ားတြင္ဗံုးပေဒသာအသံုးျပဳမွဳမ်ား
၏ေနာက္ဆက္တြဲျဖစ္သည့္အခ်ိန္မေရြးေပါက္ကြဲႏိုင္သည့္သက္တမ္းလြန္ဗံုးသားေပါက္မ်ားရွိႏိုင္သည္ဟု
သံုးသပ္ၾကပါသည္။
အမ်ိဳးအစားမ်ား
ဗံုးပေဒသာမ်ားအားအမ်ိဳးအစားခြဲျခားမည္ဆိုပါကထည့္သြင္းအသံုးျပဳသည့္ဗံုးသားေပါက္အမ်ိဳးအစားမ်ားႏွင့္
ခြဲျခားရမည္ျဖစ္ပါသည္။
အသံုးျပဳပံုေပၚမူတည္ကာေျခလ်င္သံုးႏွင့္ေလတပ္သံုးဟူ၍ထပ္မံခြဲျခားႏိုင္ေသးေသာ္လည္းဗံုးသားေပါက္
မ်ား၏စြမ္းေဆာင္ရည္မွာပိုမိုအေရးပါ၍အဆိုပါသတ္မွတ္မွဳပံုစံျဖင့္ခြဲျခားမွသာပိုမိုသင့္ေတာ္မည္ျဖစ္ပါသည္။
ဗံုးသားေပါက္မ်ားအားဒုတိယကမၻာစစ္ကာလမ်ားတြင္အစထြက္ေပါက္ကြဲမွဳျဖင့္သက္ရွိသတၱဝါတို႔အားထိခိုက္
ပ်က္စီးေစရန္ဖန္တီးထုတ္လုပ္ခဲ့ၾကၿပီးစနက္ပိုင္းအသံုးျပဳမွဳတြင္ထိကြဲစနစ္အသံုးျပဳသည့္စနက္မ်ားကိုအမ်ား
ဆံုးအသံုးျပဳခဲ့ၾကပါသည္။ပံုသ႑ာန္ပိုင္းတြင္သမားရိုးက်အေျမာက္ဆန္မ်ားႏွင့္ဆင္တူၿပီးေျမျပင္သို႔က်ဆင္း
ပံုမွန္ကန္ေစရန္ဒလက္အေသမ်ားတပ္ဆင္ထားကာ Fin Stabilized Fragmentation
Submunition ဟုေခၚေဝၚၾကပါသည္။ အျခားပံုစံတစ္မ်ိဳးမွာဗံုးသားေပါက္က်ဆင္းခ်ိန္ရရွိသည့္ေလတိုးအားကိုအသံုးျပဳကာစနက္ပိုင္းအားအ
သက္သြင္းေပးသည့္ Spin Armed Submunition အမ်ိဳးအစားျဖစ္ပါသည္။
စစ္ဖက္နည္းပညာႏွင့္စစ္ေရးအယူအဆမ်ားတိုးတက္ေျပာင္းလဲလာသည့္ေနာက္ပိုင္းကာလမ်ားတြင္
ဗံုးသားေပါက္မ်ား၏ပံုစံႏွင့္
အသံုးျပဳပံုရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားမွာေျပာင္းလဲလာခဲ့ပါသည္။တင့္ႏွင့္သံခ်ပ္ကာယာဥ္မ်ားအသံုးျပဳမွဳမ်ားျပားလာ
သည့္စစ္ေျမျပင္အတြက္တင့္ဖ်က္စြမ္းရည္ရွိသည့့္ဗံုးသားေပါက္မ်ား၊တင့္ဖ်က္/ခြင္းစြမ္းရည္ႏွစ္မ်ိဳးလံုးရရွိႏိုင္
သည့္ဗံုးသားေပါက္မ်ားအျပင္ DPICM (Dual Purpose Improved
Conventional Munition) ဟူသည့္စြမ္းရည္ျမင့္ဗံုးသားေပါက္မ်ားကိုပါဖန္တီး ထုတ္လုပ္လာၾကပါသည္။ေရွးဦးပိုင္းပံုစံမ်ားတြင္ဗံုး
က်ဆင္းမွဳတည္ျငိမ္ေစရန္ဒလက္မ်ားတပ္ဆင္သည့္ပံုစံကိုအသံုးျပဳခဲ့ၾကပါသည္။
သို႔ရာတြင္တင့္ဖ်က္ခဲယမ္းတစ္မ်ိဳးအတြက္မျဖစ္မေနလိုအပ္ေသာ Stand Off Distance ႏွင့္ဒလက္မ်ားတပ္ဆင္ရန္အတြက္အကြာအေဝးတစ္ခုလိုအပ္မည္ျဖစ္ရာယခင္ဗံုးသားေပါက္ဒီဇိုင္းမ်ားအတိုင္း
ထုတ္လုပ္ရန္
မျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္းေတြ႕ရွိလာရပါသည္။အလားတူပင္ဗံုးသားေပါက္၏အရြယ္အစားအၾကီးအေသးသည္ပင္မဗံုး
ကိုယ္ထည္အတြင္းဝင္ဆံ့သည့္အေရအတြက္အနည္းအမ်ားအေပၚအက်ိဳးသက္ေရာက္မွဳရွိမည္ျဖစ္ပါသည္။
အဆိုပါကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားအားေက်ာ္လႊားရန္တီထြင္ဖန္တီးမွဳမ်ားမွတဆင့္ဗံုးသားေပါက္ထုတ္လုပ္မွဳနည္းပညာ
တစ္ေခတ္ေျပာင္းလဲခဲ့ပါသည္။အမ်ားဆံုးအသံုးျပဳခဲ့ၾကသည့္ပံုစံမွာေနာက္ၿမီးပိုင္းႏွင့့္စနက္ထိပ္ဖူးပိုင္းအား
စပရိန္မ်ားအသံုးျပဳကာဗံုးသားေပါက္၏အလ်ားအားေလ်ာ့က်ေစျခင္းျဖစ္ပါသည္။ဗံုးသားေပါက္မ်ားအေနျဖင့္ပင္
မဗံုးကိုယ္ထည္မွထြက္ခြာသည့္အခါစပရိန္အားျဖင့္ကန္ထြက္ၿပီးေပါက္ကြဲရန္အသင့္အေနအထားသို႔ေရာက္
ရွိေစသည့္ပံုစံျဖစ္ပါသည္။
အဆိုပါဒီဇိုင္းမ်ား၏ေနာက္ပိုင္းတြင္ဗံုးသားေပါက္၏က်ဆင္းမွဳပံုစံအားထိန္းေက်ာင္းရန္အတြက္ဒလက္မ်ားအ
သံုးျပဳမွဳမွသည္ေလ
ထီးေျပာင္းလဲအသံုးျပဳသည့္ပံုစံကိုအသံုးမ်ားလာၾကပါသည္။ေလထီးမ်ားအသံုးျပဳမွဳသည္ပင္မဗံုးကိုယ္ထည္
အတြင္းထည့္သြင္းရာတြင္ပိုမိုဝင္ဆံ့ေစၿပီးက်ဆင္းမွဳမွန္ကန္ေစရန္လည္းအေထာက္အပံ့ျဖစ္ေစသည့္အျပင္
စနက္ပိုင္းအလုပ္လုပ္မွဳအားလည္းပိုမိုတိက်မွန္ကန္ေစပါသည္။ေနာက္ပိုင္းတြင္အဆိုပါေလထီးအသံုးျပဳသည့္
ပံုစံသည္အသံုးမ်ားေသာပံုစံျဖစ္လာခဲ့ပါသည္။အေမရိကန္အေနျဖင့္ WCMD (Wind Corrected Munition Dispenser)
ဟူသည္ဗံုးသားေပါက္အမ်ိဳးအစားအား CBU-97 ဗုံးပေဒသာစနစ္တြင္ ထည့္သြင္းအသံုးျပဳလ်က္ရွိရာဗံုးပေဒသာစနစ္မ်ားအနက္နည္းပညာျမင့္မားသည့္ခဲယမ္းစနစ္ျဖစ္ပါသည္။
အဆိုပါစနစ္တြင္ဗံုး
သားေပါက္မ်ားသည္အတြဲလိုက္စနစ္ျဖင့္ေလထီးျဖင့္ဆင္းလာကာသတ္မွတ္အျမင့္တြင္ထပ္မံခြဲထြက္၍ပစ္
မွတ္၏အပူထြက္ရွိရာေနရာအားရွာေဖြၿပီးထိခိုက္ပ်က္စီးေစသည့္စနစ္ကိုအသံုးျပဳၾကပါသည္။
ဗံုးသားေပါက္အသံုးျပဳမွဳေနျဖင့္အမ်ိဳးအမည္ခြဲျခားပါကမ်ားျပားမည္ျဖစ္ေသာ္လည္းပစ္မွတ္အလိုက္အ
သံုးျပဳမွဳႏွင့္စစ္ေရးရည္မွန္း
ခ်က္အလိုက္အသံုးျပဳမွဳဟူ၍ထပ္မံခြဲျခားပါကပိုမိုရွင္းလင္းမည္ျဖစ္ပါသည္။ပစ္မွတ္အလိုက္အသံုးျပဳမွဳအပိုင္း
တြင္ရိုးရွင္းစြာပင္ခြင္းဗံုး (Anti Personnel) ႏွင့္တင့္ဖ်က္ဗံုး (Anti Armour) ဟူ၍ခြဲျခားႏိုင္ပါသည္။ မ်ိဳးကြဲမ်ားရွိႏိုင္ေသာ္လည္းအေျခခံတည္ေဆာက္ပံုအေနျဖင့္အဆိုပါအမ်ိဳးအစားႏွစ္မ်ိဳးေပၚတြင္သာအေျချပဳ
တည္ေဆာက္ၾကသည္
ကိုေတြ႕ျမင္ႏိုင္ပါသည္။စစ္ေရးရည္မွန္းခ်က္အလိုက္အသံုးျပဳမွဳအားရွင္းလင္းရပါကပစ္မွတ္ဧရိယာအားေခ်
မွဳန္းျခင္းႏွင့္ပစ္မွတ္ဧရိယာအားပိတ္ဆို႔ျခင္းဟူ၍ခြဲျခားႏိုင္ပါသည္။တိုက္စစ္ေသေဘာေဆာင္သည့္
ပစ္မွတ္ဧရိယာအားေခ်မွဳန္းျခင္းအပိုင္းသည္ထိကြဲစနစ္သံုးစနက္မ်ားတပ္ဆင္ထားသည့္ဗံုးသားေပါက္မ်ား
အသံုးျပဳျခင္းျဖစ္ၿပီးခံစစ္သေဘာေဆာင္သည့္ပစ္မွတ္ဧရိယာအားပိတ္ဆို႔ျခင္း
အပိုင္းသည္မိုင္းဆန္ေသာအခ်ိန္ဆိုင္းစနစ္မ်ားပါရွိသည့္ဗံုးသားေပါက္မ်ားအသံုးျပဳျခင္းျဖစ္ပါသည္။
ပိတ္ရျခင္းအေၾကာင္းအရင္း
ဗံုးပေဒသာမ်ားအေနျဖင့္အသံုးျပဳရာတြင္ထိေရာက္မွဳရွိသည့္တိုင္အရပ္ဖက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအေပၚေဘး
ထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ားရွိ၍အသံုးျပဳခြင့္ပိတ္ပင္ထားပါသည္။
ဗုံးပေဒသာစနစ္၏အလုပ္လုပ္ေဆာင္ပံုအဆင့္ဆင့္အားျပန္လည္ေလ့လာပါက
ဤခဲယမ္းအမ်ိဳးအစားအားအဘယ္ေၾကာင့္ပိတ္ပင္ရသည္ကိုေအာက္ပါအတိုင္းျမင္ေတြ႕ရမည္ျဖစ္ပါသည္-
(၁)ၾကဲခ်ျခင္း/ပစ္လႊတ္ျခင္း-အျခားခဲယမ္းမ်ားႏွင့္ကြဲျပားေသာျခားနားခ်က္မရွိပါ။
(၂)ပစ္မွတ္ဧရိယာအထက္တြင္ဗံုးသားေပါက္မ်ားခြဲထုတ္ျခင္း-ေလကြဲက်ည္မ်ားသည္လည္းပစ္မွတ္ဧရိယာအထက္တြင္ေပါက္ကြဲၾကျခင္းျဖစ္ရာသေဘာသဘာဝတူညီပါသည္
(၃)ပစ္မွတ္ဧရိယာအားပ်က္စီးေစျခင္း-ဗံုးပေဒသာစနစ္တစ္ခု၏ဖ်က္ဆီးႏိုင္စြမ္းမွာၾကီးမားေသာ္လည္းယာဥ္တင္ဒံုးစနစ္တစ္ခု၏အတြဲလိုက္ပစ္အားမွ
ဖ်က္ဆီးႏိုင္စြမ္းအားျဖင့္ယွဥ္ပါကနည္းပါးမည္သာျဖစ္ပါသည္။
(၄)တိုက္ခိုက္မွဳၿပီးဆံုးခ်ိန္-အျခားေျခလ်င္တပ္သံုးခဲယမ္းမ်ားအေနျဖင့္ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္တစ္ခုခုေၾကာင့္ေပါက္ကြဲျခင္းမရွိပါကအရြယ္အစား
အတိုင္းအတာအရျမင္
သာထင္သာရွိႏိုင္ေသာ္လည္းဗံုးပေဒသာမ်ားအေနျဖင့္မူအရြယ္အစားအရရွင္းလင္းရန္ခက္ခဲသည့္
အျပင္အေရအတြက္လည္းမ်ားျပားပါသည္။
အထက္ပါသံုးသပ္ခ်က္မ်ားအရဗံုးပေဒသာမ်ားအားအသံုးျပဳခြင့္ပိတ္ပင္ရသည္မွာအသံုးျပဳၿပီးခ်ိန္မေပါက္
ကြဲဘဲက်န္ရွိေသာဗံုးသားေပါက္
မ်ား၏အရပ္ဖက္အဖြဲ႕အစည္းအေပၚက်ေရာက္လာႏိုင္သည့္အႏၱရာယ္ေၾကာင့္ျဖစ္သည္ဟုသံုး
သပ္ႏိုင္မည္ျဖစ္ပါသည္။ယခင္ကစစ္ေျမျပင္သည္လူေနထူထပ္သည့္ရပ္ရြာျမိဳ႕မ်ားအနီးတြင္ျဖစ္ပြားမွဳ
နည္းေသာ္
လည္းေနာက္ပိုင္းစစ္ပြဲပံုစံမ်ားသည္ျမိဳ႕ရြာမ်ားအနိးတြင္ပိုမိုျဖစ္ပြားလာသည္ကိုေတြ႕ျမင္ႏိုင္မည္ျဖစ္ပါသည္။
စစ္မက္ျဖစ္ပြားခ်ိန္ႏွစ္ဖက္တပ္တို႔အျပိဳင္အဆိုင္တိုက္ခိုက္ၾကသည္႕စစ္ေျမျပင္သည္စစ္မက္ၿပီးဆံုးခ်ိန္တြင္
အရပ္ဖက္လူေနဧရိယာအျဖစ္ျပန္လည္အသံုးျပဳၾကမည္ျဖစ္ရာမေပါက္ကြဲဘဲက်န္ရွိမည့္ခဲယမ္းမ်ားသည္
အျပစ္မဲ့သူမ်ားအတြက္အႏၱရာယ္အျဖစ္ရုပ္လံုးေပၚလာမည္ျဖစ္ပါသည္။
အရြယ္အစားၾကီးမားသည့္ခဲယမ္းမ်ားအေနျဖင့္
မ်က္ျမင္ေတြ႕ရွိရွင္းလင္းႏိုင္ေသာ္လည္းအရြယ္အစားေသးငယ္ၿပီးအေရအတြက္မ်ားျပားသည့္ဗံုးပေဒသာစ
နစ္မ်ားမွာမူရွင္းလင္းရန္လြယ္ကူမည္မဟုတ္ေခ်။
တဖန္အသံုးျပဳသည့္စနက္အမ်ိဳးအစားႏွင့္က်ည္ပ်ံသန္းရာလမ္းေၾကာင္း
မ်ားကိုႏိွဳင္းယွဥ္ပါကသမားရိုးက်ခဲယမ္းမ်ားအေနျဖင့္ပစ္မွတ္ႏွင့္ထိေတြ႕မွဳေကာင္းမြန္ေစရန္တည္ေဆာက္
ထားၾကၿပီးထိေတြ႕ခ်ိန္
မေပါက္ကြဲပါကေနာင္ေပါက္ကြဲရန္ခဲယဥ္းသည့္အေနအထားျဖစ္ေသာ္လည္းဗံုးပေဒသာ
စနစ္မ်ားမွာမူပစ္မွတ္ႏွင့္ထိေတြ႕မွဳအားမွန္းဆရန္ခက္ခဲသကဲ့သို႔ထိေတြ႕ခ်ိန္ပံုမမွန္မွဳေၾကာင့္စနက္စနစ္မ်ား
မွာအသင့္အေနအထား၌ပင္ရွိေနႏိုင္ၿပီး
ကိုယ္တြယ္ထိေတြ႕သူအားအႏၱရာယ္ေပးရန္အသင့္အေနအထားျဖင့္ရွိေနႏိုင္ၾကပါသည္။
အမ်ားအားျဖင့္ဗံုးပေဒသာမ်ားေၾကာင့္ထိခိုက္ဒဏ္ရာရသူမ်ားမွာ
ဗဟုသုတနည္းပါးသူမ်ားႏွင့္ကေလးငယ္မ်ားျဖစ္တတ္ၾကကာမေပါက္ကြဲေသးသည့္
ဗံုးသားေပါက္မ်ားအားကိုင္တြယ္ေနရာေရႊ႕ေျပာင္းျခင္း
၊ေဆာ့ကစားျခင္းတို႔ျဖင့္အသက္အႏၱရာယ္ျဖင့္ၾကံဳေတြ႕ၾကရပါသည္။
ပစ္မွတ္ဧရိယာတစ္ခုအားပိတ္ဆို႔ရန္ရည္ရြယ္သည့္မိုင္းအသံုးျပဳမွဳတြင္လည္းစြန္႔
လႊတ္မိုင္းအယူအဆသည္အရပ္ဖက္အဖြဲ႕အစည္းအားထိခိုက္ေစႏိုင္သည္ျဖစ္ရာႏိုင္ငံတကာ
သေဘာတူညီခ်က္အေနျဖင့္ဗံုးပေဒသာစနစ္မ်ား၊နင္းမိုင္းႏွင့္အျခားေသာ
စြန္႔လႊတ္မိုင္းစနစ္မ်ားအသံုးမျပဳရန္ပိတ္ပင္ထားၾကပါသည္။
အသံုးျပဳခြင့္ရွိေသာဗံုးပေဒသာမ်ား
ဗံုးပေဒသာမ်ားအားအထက္ပါအေၾကာင္းျခင္းရာမ်ားေၾကာင့္အသံုးျပဳခြင့္ပိတ္ပင္ထားေသာ္လည္း
စစ္ေျမျပင္တြင္အက်ိဳးသက္ေရာက္
မွဳေကာင္းမြန္ေသာေၾကာင့္ဝိနည္းလြတ္ဖန္တီးအသံုးျပဳမွဳမ်ားေပၚေပါက္လာခဲ့ပါသည္။အသံုးျပဳ
ခြင့္ပိတ္ပင္ရျခင္းကန္႔သတ္ခ်က္မွာတိုက္ပြဲၿပီးဆံုးခ်ိန္တြင္အသက္ဝင္ကာအႏၱရာယ္ရွိေစႏိုင္ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ရာ
တိုက္ပြဲၿပီးဆံုးခ်ိန္တြင္ဗံုးသည္အသက္မဲ့သြားပါက(သို႔မဟုတ္)အလိုအေလ်ာက္ပ်က္စီးသြားပါက
အသံုးျပဳႏိုင္သည္႕အဓိပၸါယ္သက္ေရာက္မည္ျဖစ္ပါသည္။ထို႔အတြက္ပင္အဆိုပါစည္းမ်ဥ္းေဘာင္မ်ားအတြင္းမွ
ပင္ကန္႔သတ္ခ်က္
မ်ားႏွင့္ကိုက္ညီေသာဗံုးပေဒသာအမ်ိဳးအစားမ်ားအားဖန္တီးထုတ္လုပ္အသံုးျပဳလ်က္ရိွၾကပါသည္။ဗံုးပေဒသာ
အသံုးျပဳမွဳႏွင့္မိုင္းအသံုးျပဳမွဳကန္႔သတ္ထိန္းခ်ဳပ္ေရးဆိုင္ရာႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းျဖစ္ေသာ GICHD (Geneva International Centre
fof Humanitarian Demining) အဖြဲ႕အစည္း၏ ၂၀၁၆ခုႏွစ္ေမလတြင္ထုတ္ေဝေသာ A Guide to Cluster Munition(Third
Edition) တြင္လည္းအသံုးျပဳခြင့္မရွိသည့္ Cluster Munition ဗံုးပေဒသာႏွင့္အသံုးျပဳႏိုင္သည့္ခဲယမ္းမ်ားအားေအာက္ပါ အတိုင္းခြဲျခားသတ္မွတ္ေဖာ္ျပခဲ့ပါသည္-
“Cluster
Munition” means a conventional munition that is designed to disperse or release
explosive submunitions each weighing less than 20 kilograms,and which includes
those explosive submunitions.
It does not
mean the following:
(a)a
munition or submunition designed to dispense flares,smoke,pyrotechnics or
chaff;or a munition designed exclusively for an air defence role;
(b)a
munition or submunition designed to produce electrical or electronic effects;
(c)a
munition that’in order to avoid indiscriminate area effects and the risks posed
by unexploded submunitions,has all of the following characteristics:
(1)each
munition contains fewer than ten explosive submunitions;
(2)each
explosive submunition weighs more than four kilograms;
(3)each
explosive submunition is designed to detect and engage a single target object;
(4)each
explosive submunition is equipped with an electronic self-destruction
mechanism;and
(5)each
explosive submunition is equipped with an electronic self-deactivating feature.
အထက္ပါသတ္မွတ္ခ်က္မ်ားအရေလေၾကာင္းရန္ကာကြယ္ေရးရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားအတြက္အသံုးျပဳေသာ၊
အီလက္ထေရာနစ္စစ္
ဆင္ေရးရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားအတြက္အသံုးျပဳေသာ၊အေလးခ်ိန္ေလးကီလိုဂရမ္ထက္ပိုမိုေသာ၊ပစ္
မွတ္တစ္ခုကိုသာရည္ရြယ္ေသာ၊သတ္မွတ္ခ်ိန္ေရာက္ပါကအလိုအေလ်ာက္ပ်က္စီးေစႏိုင္သည့္စနက္
စနစ္မ်ားပါဝင္ေသာ၊အလိုအေလ်ာက္အသက္မဲ့ေစသည့္စနက္စနစ္မ်ားပါဝင္ေသာခဲယမ္းမ်ားအား
Cluster Munition ဗံုးပေဒသာဟုမသတ္မွတ္ဘဲအသံုးျပဳရန္ခြင့္ျပဳထားသည္ ကိုေတြ႕ျမင္ႏိုင္ပါသည္။
ခဲယမ္းထုတ္လုပ္သူမ်ားအေနျဖင့္အဆိုပါကန္႔သတ္ခ်က္ေဘာင္မ်ားအတြင္းမွထုတ္လုပ္ႏိုင္ေရးၾကံဆခဲ့ၾကၿပီး
သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားႏွင့္
ကိုက္ညီသည့္ Bomblet ဗံုးသားေပါက္မ်ားအားဖန္တီးထုတ္လုပ္လာခဲ့ၾကပါသည္။
ကန္႕သတ္ခ်က္မ်ားအရပစ္မွတ္ဧရိယာသည္တိုက္ခိုက္မွဳမ်ား
အၿပီးတြင္မကြဲဗံုးမ်ားရွင္းလင္းေသာ၊မရွိေသာ
ဧရိယာျဖစ္ရန္ဦးစားေပး
လိုအပ္ရင္းျဖစ္ရာဗံုးသားေပါက္မ်ားအားပစ္မွတ္သို႔ထိေတြ႕ခ်ိန္တြင္ေပါက္
ကြဲေစရန္ႏွင့္ထိေတြ႕
မွဳမရရွိပါကလည္းသတ္မွတ္ခ်ိန္တြင္အလိုအေလ်ာက္ေပါက္ကြဲေစရန္ Self Destruction စနစ္မ်ားတပ္ဆင္အသံုးျပဳလာၾကပါသည္။ အေစာပိုင္းအသံုးျပဳမွဳမ်ားတြင္အလိုအေလ်ာက္ေပါက္ကြဲေစရန္
ဓါတုေဗဒနည္းလမ္းျဖစ္သည့္အခ်ိန္
ဆိုင္းယမ္းမ်ားအသံုးျပဳခဲ့ၾကၿပီး
အီလက္ထေရာနစ္နည္းပညာမ်ားတိုးတက္ထြန္းကားလာသည့္အခါ
၄င္းစနစ္မ်ားကိုအစားထိုး
သံုးစြဲလာၾကပါသည္။ေခတ္သစ္ဗံုးသားေပါက္မ်ား
အားပစ္မွတ္ေျမျပင္သို႔ေရာက္ရွိခ်ိန္တြင္ဖန္တီး
ထားသည့္ဒီဇိုင္း
အလိုက္ Anti Personnel Effect ၊ Anti Armour Effect မ်ားအတိုင္းေပါက္ကြဲေစရန္(သို႔မဟုတ္) သတ္မွတ္အခ်ိန္အတိုင္းအတာတစ္ခုအတြင္းေပါက္
ကြဲရန္အသင့္အေနအထားအတိုင္းေစာင့္ဆိုင္းရန္၊
သတ္မွတ္အခ်ိန္ေက်ာ္လြန္ပါကအသက္မဲ့ေစရန္၊အလိုအေလာက္ပ်က္စီးေစရန္အီလက္ထေရာ
နစ္နည္းပညာအကူအညီရယူထုတ္လုပ္လာၾကၿပီျဖစ္ပါသည္။
ယေန႔အခ်ိန္တြင္အင္အားၾကီးႏိုင္ငံမ်ားအေနျဖင့္ကန္႔သတ္ခ်က္ေဘာင္မ်ားအတြင္းမွပင္ထုတ္လုပ္ျခင္း၊
ထားသိုျခင္း၊အသံုးျပဳျခင္း
မ်ားေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိပါသည္။ႏိုင္ငံအလိုက္မ်ိဳးကြဲအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိသည့္အနက္အင္အားၾကီးႏွစ္ႏိုင္ငံျဖစ္ေသာ
အေမရိကန္ႏွင့္ရုရွတို႔၏ဗံုးပေဒသာမ်ိဳးကြဲမ်ားကိုေဖာ္ျပရပါကအေမရိကန္အေနျဖင့္ဗံုးပေဒသာမ်ားအား CBU Series (Cluster Bomb Unit) ျဖင့္သတ္မွတ္ၿပီးရုရွအေနျဖင့္ RBK Series ျဖင့္ ထုတ္လုပ္ၾကပါသည္။ႏိုင္ငံအလိုက္အသံုးျပဳၾကသည့္ဗံုးသားေပါက္မ်ားအနက္မွထူးျခားသည့္စနစ္မ်ား
ကိုေရြးခ်ယ္
တင္ျပရပါကအေမရိကန္၏ BLU-108 (Bomb Live Unit) ႏွင့္ ADAM (Area Denial Artillery
Munition) ႏွစ္မ်ိဳးအားေရြးခ်ယ္တင္ျပလိုပါသည္။ BLU-108 ဗံုးသားေပါက္မ်ားအား CBU-97 Sensor Fuze Wepon ဟု အမည္ရသည့္ေလတပ္သံုးဗံုးပေဒသာတြင္ထည့္သြင္းအသံုးျပဳျခင္းျဖစ္ၿပီးတင့္ဖ်က္ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ား
အတြက္အဓိကအသံုးျပဳသည့္
ဗံုးသားေပါက္အမ်ိဳးအစားျဖစ္ပါသည္။အဆိုပါဗံုးသားေပါက္မ်ားအေနျဖင့္ေျမျပင္သို႕က်ဆင္းခ်ိန္
တြင္အပူအာရံုခံစနစ္မ်ားျဖင့္ပစ္မွတ္အားရွာေဖြႏိုင္သည့္စြမ္းရည္ပါရွိၿပီးတိက်စြာတိုက္ခိုက္ႏိုင္ရန္ဖန္တီးထုတ္
လုပ္ထားသကဲ့သို႔ပစ္မွတ္မေတြ႕ရွိပါကလည္း SD(Self Destruction) စနစ္ျဖင့္အလိုအေလ်ာက္ ပ်က္စီးေစကာစစ္ေျမျပင္အား Clean Field တစ္ခုအျဖစ္ က်န္ရစ္ေစမည္ျဖစ္ပါသည္။အျခားတစ္မ်ိဳးျဖစ္သည့္ ADAM ခဲယမ္းအားမူေျခလ်င္တပ္သံုး 155mm Howitzer အသံုးျပဳပစ္ခတ္ ရမည္ျဖစ္ၿပီးပစ္မွတ္ဧရိယာအားပိတ္ဆို႔ရန္အသံုးျပဳသည့္မိုင္းအမ်ိဳးအစားျဖစ္ပါသည္။ဗံုးသားေပါက္မ်ား
အေနျဖင့္ေျမျပင္သို႔က်ေရာက္
သည္ႏွင့္အသက္ဝင္ကာမိုင္းမ်ားအျဖစ္ဧရိယာအားပိတ္ဆို႔ထားမည္ျဖစ္ပါသည္။အလုပ္လုပ္ေဆာင္
ပံုအေနျဖင့္မိုင္းကိုယ္ထည္ရွိအာရံုခံၾကိဳးမွ်င္မ်ားအားထိမိသည္ႏွင့္ေပါက္ကြဲေစရန္ဖန္တီးထားပါသည္။
မိုင္းမ်ားအားအခ်ိန္အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိအသက္ဝင္ေနေစရန္ဖန္တီးသတ္မွတ္ႏိုင္ၿပီးအနည္းဆံုးေလး
နာရီမွအမ်ားဆံုးတစ္ရက္အထိအသက္ဝင္ေအာင္ဖန္တီးႏိုင္ပါသည္။အဆိုပါသတ္မွတ္ခ်ိန္ေက်ာ္လြန္
သည္ႏွင့္မိုင္းမ်ားမွာအလိုအေလ်ာက္အသက္မဲ့သြားျခင္း၊ေပါက္ကြဲျခင္းမ်ားျဖစ္ေပၚကာစြန္႔လႊတ္မိုင္းကင္း
ရွင္းသည့္ Clean Field တစ္ခုျဖစ္သြားေစမည္ျဖစ္ပါသည္။
နိဂံုး
Cluster
Munition ဗံုးပေဒသာမ်ားအေနျဖင့္အသံုးျပဳရာတြင္ ထိေရာက္ေသာအက်ိဳးရလာဒ္မ်ားရရွိႏိုင္၍ႏိုင္ငံတကာတပ္မေတာ္မ်ားအေနျဖင့္ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ား၏
စည္းေဘာင္မ်ားအတြင္းမွပင္
ဖန္တီးထုတ္လုပ္အသံုးျပဳလ်က္ရွိပါသည္။ယခု Post တြင္ Cluster Munition မ်ား၏သေဘာသဘာဝမ်ား၊အသံုးျပဳရန္ကန္႔သတ္ရျခင္းေၾကာင္းအခ်က္မ်ားႏွင့္အဆိုပါကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားအား
မည္သို႔ေက်ာ္လႊားကာဖန္တီးထုတ္လုပ္အသံုးျပဳၾကသည္ကိုအယူအ
ဆပိုင္းဦးစားေပးေဖာ္ျပလိုရင္းျဖစ္ရာအမ်ိဳးအစားမ်ား၊အသံုးျပဳမွဳမ်ားႏွင့္လုပ္ေဆာင္ပံုမ်ားက်န္ရွိမည္ျဖစ္ပါသည္
။ေရးသားေဖာ္ျပမွဳတြင္အခ်က္အလက္မျပည့္စံုမွဳ၊မွားယြင္းမွဳပါရွိပါကနားလည္ႏိုင္ေပးႏိုင္ပါရန္ေဖာ္ျပ
အပ္ပါသည္။
