ပါရွန္႔လက္႐ုံး ( သို ႔) ကာဆင္ဆိုလာမာနီ

အီရန် စစ်တပ်မှာရှိတဲ့ စစ်ဘက်ခေါင်းဆောင်တွေ ထဲမှာ ကာဆင် ဆိုလာမာနီ ဆိုတဲ့ ဗိုလ်ချုပ်တစ်ယောက် က အနောက်မီဒီယာတွေပေါ်မှာ ထင်ရှားတယ်။ သူ့ရဲ့ စစ်ဘက်ရာထူးက ဗိုလ်ချုပ် ဖြစ်ပါတယ်။ အနောက်ဘက် အခေါ်တော့ ကြယ်နှစ်ပွင့် ဗိုလ်ချုပ်ပါ။ သူတာဝန်ယူ အုပ်ချုပ်ရတာက ကွဒ် လို့ခေါ်တဲ့ တပ်ဖွဲ့ဖြစ်ပါတယ်။ နိုင်ငံရပ်ခြား မှာ စစ်ဆင်ရေးတွေ ဆောင်ရွက်ရတဲ့ တပ်ပါ။ အီရန် အမျိုးသား အစောင့်တပ်ရဲ့ လက်ရွေးစင် တပ်လို့ ဆိုပါတယ်။ သို့သော် စစ်ဆင်ရေးတွေ ဆောင်ရွက်ရတဲ့ တပ်မကြီးမဟုတ်ဘဲ ထောက်လှမ်းရေးဆန်တဲ့ လုပ်ငန်းတွေကို လုပ်ရတဲ့ အဖွဲ့အစည်းပါ။ ပြည်ပ (အရှေ့အလယ်ပိုင်း) မှာရှိနေတဲ့ စစ်သွေးကြွ အဖွဲ့ တွေ ကိုချဉ်းကပ်၊ ထောင်ပံ့ပြီး စည်းရုံးတယ်။ အီရန် ဩဇာ တည်ဆောက်တယ်။ အထူးသဖြင့် မျိုူနွယ်တူတွေ ကို အခြေပြုစည်းရုံးတယ်။ ပြီးတော့ အီရန် အတွက် ကြားခံ စစ်ဆင်ရေးတွေ ဆောင်ရွက်စေတယ်။ ဥရောပ နဲ့ အမေရိက တိုက်မှာ ကွန်ယက်တွေ ဖြန့်ကျက်ထားပြီး လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်မှု့တွေ အကြမ်းဖက် မှု့တွေကိုလည်း အားပေး အားမြှောက် ပြုတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

.

ကာဆင် ဆိုလာမာနီဟာ အီရန်တော်လှန်ရေး အချိန်ကတည်းက စစ်မှု့ထမ်းခဲ့ ပြီး စစ်ဆင်ရေးပေါင်းစုံ စစ်ပွဲပေါင်းစုံ မှာ ပါဝင်ပတ်သက်ဖူးတယ်။ သူက တိုက်ခိုက် ရေး ထက်ထောက်လှမ်းရေး ဆန်တဲ့ စစ်ဆင်ရေးတွေ ကို လုပ်ခဲ့ရပါတယ်။ သူ့မှာ ကြီးမားကျယ်ပြန့်တဲ့ ကွန်ယက်ရှိပါတယ်။ နာမည်ကြီး လက်ဘနွန်က ဟစ်ဇဘိုလာ လို စစ်သွေးကြွတွေဟာ သူ့ရဲ့ လက်ချက်မ ကင်းဘူး။ ဆီးရီးယား စစ်မှာ အာဆက်အစိုးရကို အနီးကပ် အထောက်အကူပေးခဲ့ ပါတယ်။ ဟစ်ဇဘိုလာနဲ့ ဆီးရီးယားထဲ က ရှီးယိုက် သူပုန်တွေ ကို ထောက်ပံ့ပေးပြီး တစ်ဆင့်ခံ စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှု့ လုပ်တာမျိုးပါ။ အိုင်အက်စ်ကို အတိုက်မှာ အီရတ်က ရှီယိုက်စစ်သွေးကြွ တွေ ကို စုစည်း ပြီးထောက်ပံ့ပေးတဲ့ အပြင် ကိုယ်တိုင် စစ်မြေပြင်ဆင်းပြီး ကွပ်ကဲခဲ့ပါတယ်။ တကယ်တော့ သူ့ ကွန်ယက်က အီရတ်မှာ ဆတ်ဒမ် ဟူစိန် လက်ထက် ကတည်းက ရှိနေတာ။ ပင်လယ်ကွေ့စစ်ပွဲ အပြီးမှာ အီရတ် မှာ ရှိတဲ့ ရှီယိုက် ဆန့်ကျင်ရေး အုပ်စုလေးတွေကို စည်းရုံးပြီး ဆတ်ဒမ် ဆန့်ကျင်ရေးတွေ၊ သတင်း စုဆောင်း စုံစမ်းမှု့တွေ လုပ်ခဲ့ဖူးပါတယ်။

.

အီရတ်မှာ အစ္စလန်မစ် နိုင်ငံတော် (ISIS) ကို တိုက်တဲ့ စစ်ပွဲမှာ အီရတ်မှာ ရှိတဲ့ ရှိယိုက် အုပ်စုတွေကို စုစည်းပြီး စစ်သွေးကြွ အုပ်စုကြီးတစ်ခု ဖြစ်အောင် ထူထောင်ခဲ့ပါတယ်။ Popular Mobilization Forces (PMF) အဖွဲ့လို့ အမည်ရတယ်။ စစ်ပွဲအတွင်း သူကိုယ်တိုက် စစ်မြေပြင်ဆင်းပြီး ကွပ်ကဲခဲ့တဲ့အပြင် အဲ့ဒိ စစ်သွေးကြွအုပ်စု က အောင်ပွဲ တွေ ရခဲ့တယ်။ အီရန် ရဲ့ ကနဦးရည်မှန်းချက်က ဟစ်ဇဘိုလာလို အီရန် လက်ဝေခံ စစ်အုပ်စု တစ်ခု ကို အီရတ်ထဲမှာ တည်ထောင်ဖို့ပဲ။ အကွဲကွဲ အပြားပြားနဲ့ မငြိမ်မဝပ် ဖြစ်နေတဲ့ အီရတ်နိုင်ငံရဲ့ အခြေအနေက အခွင့်ကောင်းပဲလို့ ဆိုပါတယ်။ အဲ့ဒိကမှ တစ်ဆင့်တက်ပြီး အီရန်လိုလားတဲ့ (လူများစုဖြစ်တဲ့) ရှီယိုက် အစိုးရတစ်ခု ပေါ်လာဖို့ အထိ ရည်မှန်းဟန်ရှိ ပါတယ်။

.

အီရန်ဟာ သူ့ ပတ်ပတ်လည် အာရပ် နိုင်ငံတွေရဲ့ အရေးအခင်းတွေမှာ ဝင်စွက်ဖက်ပြီး လက်တံ ဆန့်နိုင်သလောက် ဆန့်ပါတယ်။ ယီမင်က ဟူသီ သူပုန်တွေကိုလည်း ထောက်ပံ့ပေးပြီး ပြိုင်ဘက် ဆော်ဒီကို ရင်ဆိုင်တယ်။ တလောကလည်း ဆော်ဒီကို ဟူသီတွေပစ်တဲ့ ဒရုံးနဲ့ ဒုံးပျံတွေဟာ အီရန်လုပ်တွေလို့ ဆိုတယ်။ နောက်ကွယ်က ကြိုးကိုင်မှုတွေဟာ ဗိုလ်ချုပ် ဆိုလာမာလီ လက်ချက် မကင်းဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါတွေကို ကြည့်ရင် အီရန်ဟာ အရှေ့အလယ်ပိုင်း နိုင်ငံတွေမှာ သူ့ ဩဇာကို တည်ထောင်ပြီး နိုင်ငံရေး နဲ့ စစ်ရေး အရပါ လွှမ်းမိုးနိုင်အောင် ကြိုးစားနေတယ် ဆိုတာ ထင်ရှားပါတယ်။ ဆိုလာမာလီဟာ အီရန် အတွက် လက်ရုံးတစ်ဆူပါပဲ။

.

အမေရိကန် ထိပ်တန်း အရာရှိတွေက အီရတ်မှာ ဆိုလာမာလီနဲ့ တွေ့ဆုံ ညှိနှိုင်းခဲ့ဖူးတယ်ဆိုတဲ့ ကောလာဟာလ လည်း ထွက်ခဲ့ဖူးပါတယ်။ အမေရိကန်တွေက မဟုတ်ပါဘူး လို့ ငြင်းခဲ့ဖူးတယ်။ တွေ့တဲ့ နေရာက အီရတ် သမ္မတရဲ့ နန်းတော်မှာတဲ့။ တကယ်လို့ ဒီ ကောလာဟာလသာ မှန်ရင် အီရတ် အစိုးရဟာ အီရန်ဘက် ယိမ်းလာတဲ့ သဘော လို့ ယူဆနိုင်တယ်။ အီရန်က အီရတ်ကို အရံ မိတ်ဖက်နိုင်ငံ အဖြစ် ပုံသွင်းဖို့ လိုလားတယ်။ အထူးသဖြင့် အမေရိကန်ရဲ့ စစ်ရေး အင်အား ဟာ အီရတ်မှာ အခြေပြုနေနိုင် တာကို မလိုလားပါဘူး။

Photo from yournewnet.com

.ဆိုလာမာနီဟာ ဆီးရီးယားမှာ အာဆတ် အစိုးရကို ကောင်ကောင်း ကျားကန် ပေးနိုင်ခဲ့ပြီး အီရတ်မှာလည်း အိုင်အက်စ် ကိုတိုက်တဲ့ စစ်ဆင်ရေး အတွေ အတွင်းမှာ သူ့ရဲ့စစ်သွေးကြွတွေကို ရေပန်းစားအောင် လုပ်ခဲ့ နိုင်တယ်။ ဒီအခြေအနေမှာ ဒီ စစ်သွေးကြွတွေကနေ တစ်ဆင့် အီရတ်မြေပေါ်မှာ ရှိတဲ့ အမေရိကန် ရဲ့ အကျိုးစီးပွားကို တိုက်ခိုက်မှု့တွေ လုပ်စေခဲ့တယ်။ တလောက အီရတ် ရေနံမြေဖြစ်တဲ့ ကာလ်ကွတ်မှာ ရှိနေတဲ့ အမေရိကန် အခြေစိုက် စခန်းကို ဟစ်ဇဘိုလာတွေက ဒုံးပျံနဲ့ ပစ်တယ်။ အဲ့ဒိ တိုက်ခိုက်မှု့မှာ အမေရိကန် အရပ်သား ကန်ထရိုက်တာ တစ်ယောက် သေသွားတယ်။ ဒါကို လက်တုန့်ပြန်တဲ့ အနေနဲ့ အမေရိကန်တွေက အဲ့ဒိ ရှိယိုက် PMF စခန်းကို လေကြောင်းကနေ တိုက်ခိုက်တယ်။ ရှီယိုက် စစ်သွေးကြွေတွေ သေကြေကုန်တယ်။

.

ဒီလေကြောင်း တိုက်ခိုက်မှု့ကို လက်တုန့်ပြန်တဲ့ ပုံစံက နဲနဲ ထူးခြားတယ်။ ရှီယိုက် ကျောင်းသားတွေ အရပ်သားတွေကို အမေရိကန် ဆန့်ကျင် ဆန္ဒပြပွဲတွေ လုပ်စေတာပါပဲ။ သည်ကနေတစ်ဆင့် ဆန္ဒပြသူတွေဟာ သံရုံးကို ဝင်စီးပြီး တိုက်ခိုက်ခိုသည် အထိ ဖြစ်သွားပါတယ်။ နှစ်သစ် အကူးမှာ ဖြစ်တဲ့ တိုက်ခိုက်မှု့ဟာ ရှီယိုက် စစ်သည်တွေ သေဆုံးတာကို မကျေနပ်တဲ့ အတွက် အရပ်သားတွေက အုံကြွပြီး အမေရိကန် သံရုံးကို တိုက်ခိုက်တဲ့ ပုံစံမျိုး လို့ တွေ့မြင်နိုင်ပါတယ်။ အမှန်တကဘ် တိုက်ခိုက်ချင်တာ မဟုတ်ဘဲ လူထုကြားမှာ အမေရိကန် ဆန့်ကျင်ရေး အမြင်တွေ ကျယ်ပြန့်လာအောင်၊ လုပ်ရဲ ကိုင်ရဲ ရှိလာအောင် ဦးတည်တယ်ဆိုတာက ပိုမှန်ပါလိမ့်မယ်။ ဒီဖြစ်ရပ် ဟာ အီရန် ရှားဘုရင် ကျဆုံးစေတဲ့ အရေးအခင်းပုံစံကို အမှတ်ရစေပါလိမ့်မယ်။

.

ဒိအတွက် အမေရိကန် သမ္မတ ထရမ့်ရဲ့ တုန့်ပြန်ပုံက အတော်လေးကြမ်းပါတယ်။ ဒီတိုက်ခိုက်မှု့တွေ ရဲ့နောက်ကွယ်က လက်သည်ဟာ ဗိုလ်ချုပ် ဆိုလာမာနီ ဖြစ်တယ် လို့ စွပ်စွဲပြီး မနေ့ည ကမောင်းသူမဲ့ လေယာဉ်သုံးကာ အသေ လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်လိုက်တာပါပဲ။ ဆိုလာမာနီ PMF အဖွဲ့ ဆီအလာ အီရတ်နိုင်ငံ ဘဂ္ဂဒက် လေဆိပ်က အထွက် မှာ တိုက်ခိုက် ခဲ့တာပါ။ အီရန် အနေနဲ့ ဒီလို တိုက်ခိုက်မှု့ ကို မြော်လင့် ထားဟန် မရှိပါဘူး။ တစ်ကမ္ဘာလုံး မထင်မှတ်ထားတာ ဆိုလျှင် ပိုမှန်ပါလိမ့်မယ်။

.

စီးပွားရေးသမားဖြစ်တဲ့ သမ္မတ ထရမ့်ဟာ ခဲတစ်လုံးနှင့် ငှက်များစွာကို ပစ်လိုက်ဟန်ပါပဲ။ ကွန်ဂရက် မှာ ပြစ်တင်စွပ်စွဲခံ နေရတာကို လည်းသက်သာအောင်၊ နောင် သမ္မတ သက်တမ်းအတွက်လည်း အထောက်အကူဖြစ်အောင်၊ အီရတ်မှာ တစ်တိတစ်တိ တိုးလာတဲ့ အီရန်ရဲ့ လွှမ်းမိုးမှု့ကို လည်း ဟန့်နိုင်အောင် လုပ်လိုက်တဲ့ သဘောလည်းရှိချင်ရှိမှာပေါ့။ အမေရိကန်တွေ အနေနဲ့ အဆိုးဆုံး အခြေအနေကိုတွက်ဆ ပြင်ဆင်ထားမှာ မလွဲပါဘူး။

.

လောလောဆယ် တော့ အီရန်ရဲ့ ကြားခံစစ်ပွဲ ပါရဂူ (proxy war master) တစ်ယောက်ကို လက်စတုံး နိုင်တာကတော့ အမေရိကန် အတွက် အကျိုး အမြတ်တစ်ခုပါပဲ။

zawgyi 

Photo from rt.com

အီရန္ စစ္တပ္မွာရွိတဲ့ စစ္ဘက္ေခါင္းေဆာင္ေတြ ထဲမွာ ကာဆင္ ဆိုလာမာနီ ဆိုတဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္တစ္ေယာက္ က အေနာက္မီဒီယာေတြေပၚမွာ ထင္ရွားတယ္။ သူ႔ရဲ႕ စစ္ဘက္ရာထူးက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ျဖစ္ပါတယ္။ အေနာက္ဘက္ အေခၚေတာ့ ၾကယ္ႏွစ္ပြင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ပါ။ သူတာဝန္ယူ အုပ္ခ်ဳပ္ရတာက ကြဒ္ လို႔ေခၚတဲ့ တပ္ဖြဲ႕ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံရပ္ျခား မွာ စစ္ဆင္ေရးေတြ ေဆာင္႐ြက္ရတဲ့ တပ္ပါ။ အီရန္ အမ်ိဳးသား အေစာင့္တပ္ရဲ႕ လက္ေ႐ြးစင္ တပ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ သို႔ေသာ္ စစ္ဆင္ေရးေတြ ေဆာင္႐ြက္ရတဲ့ တပ္မႀကီးမဟုတ္ဘဲ ေထာက္လွမ္းေရးဆန္တဲ့ လုပ္ငန္းေတြကို လုပ္ရတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းပါ။ ျပည္ပ (အေရွ႕အလယ္ပိုင္း) မွာရွိေနတဲ့ စစ္ေသြးႂကြ အဖြဲ႕ ေတြ ကိုခ်ဥ္းကပ္၊ ေထာင္ပံ့ၿပီး စည္း႐ုံးတယ္။ အီရန္ ဩဇာ တည္ေဆာက္တယ္။ အထူးသျဖင့္ မ်ိဳူႏြယ္တူေတြ ကို အေျချပဳစည္း႐ုံးတယ္။ ၿပီးေတာ့ အီရန္ အတြက္ ၾကားခံ စစ္ဆင္ေရးေတြ ေဆာင္႐ြက္ေစတယ္။ ဥေရာပ နဲ႔ အေမရိက တိုက္မွာ ကြန္ယက္ေတြ ျဖန္႔က်က္ထားၿပီး လုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္မႈ႕ေတြ အၾကမ္းဖက္ မႈ႕ေတြကိုလည္း အားေပး အားေျမႇာက္ ျပဳတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

.

ကာဆင္ ဆိုလာမာနီဟာ အီရန္ေတာ္လွန္ေရး အခ်ိန္ကတည္းက စစ္မႈ႕ထမ္းခဲ့ ၿပီး စစ္ဆင္ေရးေပါင္းစုံ စစ္ပြဲေပါင္းစုံ မွာ ပါဝင္ပတ္သက္ဖူးတယ္။ သူက တိုက္ခိုက္ ေရး ထက္ေထာက္လွမ္းေရး ဆန္တဲ့ စစ္ဆင္ေရးေတြ ကို လုပ္ခဲ့ရပါတယ္။ သူ႔မွာ ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔တဲ့ ကြန္ယက္ရွိပါတယ္။ နာမည္ႀကီး လက္ဘႏြန္က ဟစ္ဇဘိုလာ လို စစ္ေသြးႂကြေတြဟာ သူ႔ရဲ႕ လက္ခ်က္မ ကင္းဘူး။ ဆီးရီးယား စစ္မွာ အာဆက္အစိုးရကို အနီးကပ္ အေထာက္အကူေပးခဲ့ ပါတယ္။ ဟစ္ဇဘိုလာနဲ႔ ဆီးရီးယားထဲ က ရွီးယိုက္ သူပုန္ေတြ ကို ေထာက္ပံ့ေပးၿပီး တစ္ဆင့္ခံ စစ္ေရးလႈပ္ရွားမႈ႕ လုပ္တာမ်ိဳးပါ။ အိုင္အက္စ္ကို အတိုက္မွာ အီရတ္က ရွီယိုက္စစ္ေသြးႂကြ ေတြ ကို စုစည္း ၿပီးေထာက္ပံ့ေပးတဲ့ အျပင္ ကိုယ္တိုင္ စစ္ေျမျပင္ဆင္းၿပီး ကြပ္ကဲခဲ့ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ သူ႔ ကြန္ယက္က အီရတ္မွာ ဆတ္ဒမ္ ဟူစိန္ လက္ထက္ ကတည္းက ရွိေနတာ။ ပင္လယ္ေကြ႕စစ္ပြဲ အၿပီးမွာ အီရတ္ မွာ ရွိတဲ့ ရွီယိုက္ ဆန္႔က်င္ေရး အုပ္စုေလးေတြကို စည္း႐ုံးၿပီး ဆတ္ဒမ္ ဆန္႔က်င္ေရးေတြ၊ သတင္း စုေဆာင္း စုံစမ္းမႈ႕ေတြ လုပ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။

.

အီရတ္မွာ အစၥလန္မစ္ ႏိုင္ငံေတာ္ (ISIS) ကို တိုက္တဲ့ စစ္ပြဲမွာ အီရတ္မွာ ရွိတဲ့ ရွိယိုက္ အုပ္စုေတြကို စုစည္းၿပီး စစ္ေသြးႂကြ အုပ္စုႀကီးတစ္ခု ျဖစ္ေအာင္ ထူေထာင္ခဲ့ပါတယ္။ Popular Mobilization Forces (PMF) အဖြဲ႕လို႔ အမည္ရတယ္။ စစ္ပြဲအတြင္း သူကိုယ္တိုက္ စစ္ေျမျပင္ဆင္းၿပီး ကြပ္ကဲခဲ့တဲ့အျပင္ အဲ့ဒိ စစ္ေသြးႂကြအုပ္စု က ေအာင္ပြဲ ေတြ ရခဲ့တယ္။ အီရန္ ရဲ႕ ကနဦးရည္မွန္းခ်က္က ဟစ္ဇဘိုလာလို အီရန္ လက္ေဝခံ စစ္အုပ္စု တစ္ခု ကို အီရတ္ထဲမွာ တည္ေထာင္ဖို႔ပဲ။ အကြဲကြဲ အျပားျပားနဲ႔ မၿငိမ္မဝပ္ ျဖစ္ေနတဲ့ အီရတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ အေျခအေနက အခြင့္ေကာင္းပဲလို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲ့ဒိကမွ တစ္ဆင့္တက္ၿပီး အီရန္လိုလားတဲ့ (လူမ်ားစုျဖစ္တဲ့) ရွီယိုက္ အစိုးရတစ္ခု ေပၚလာဖို႔ အထိ ရည္မွန္းဟန္ရွိ ပါတယ္။

.

အီရန္ဟာ သူ႔ ပတ္ပတ္လည္ အာရပ္ ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ အေရးအခင္းေတြမွာ ဝင္စြက္ဖက္ၿပီး လက္တံ ဆန္႔ႏိုင္သေလာက္ ဆန္႔ပါတယ္။ ယီမင္က ဟူသီ သူပုန္ေတြကိုလည္း ေထာက္ပံ့ေပးၿပီး ၿပိဳင္ဘက္ ေဆာ္ဒီကို ရင္ဆိုင္တယ္။ တေလာကလည္း ေဆာ္ဒီကို ဟူသီေတြပစ္တဲ့ ဒ႐ုံးနဲ႔ ဒုံးပ်ံေတြဟာ အီရန္လုပ္ေတြလို႔ ဆိုတယ္။ ေနာက္ကြယ္က ႀကိဳးကိုင္မႈေတြဟာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ဆိုလာမာလီ လက္ခ်က္ မကင္းဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေတြကို ၾကည့္ရင္ အီရန္ဟာ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း ႏိုင္ငံေတြမွာ သူ႔ ဩဇာကို တည္ေထာင္ၿပီး ႏိုင္ငံေရး နဲ႔ စစ္ေရး အရပါ လႊမ္းမိုးႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားေနတယ္ ဆိုတာ ထင္ရွားပါတယ္။ ဆိုလာမာလီဟာ အီရန္ အတြက္ လက္႐ုံးတစ္ဆူပါပဲ။

.

အေမရိကန္ ထိပ္တန္း အရာရွိေတြက အီရတ္မွာ ဆိုလာမာလီနဲ႔ ေတြ႕ဆုံ ညႇိႏႈိင္းခဲ့ဖူးတယ္ဆိုတဲ့ ေကာလာဟာလ လည္း ထြက္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ အေမရိကန္ေတြက မဟုတ္ပါဘူး လို႔ ျငင္းခဲ့ဖူးတယ္။ ေတြ႕တဲ့ ေနရာက အီရတ္ သမၼတရဲ႕ နန္းေတာ္မွာတဲ့။ တကယ္လို႔ ဒီ ေကာလာဟာလသာ မွန္ရင္ အီရတ္ အစိုးရဟာ အီရန္ဘက္ ယိမ္းလာတဲ့ သေဘာ လို႔ ယူဆႏိုင္တယ္။ အီရန္က အီရတ္ကို အရံ မိတ္ဖက္ႏိုင္ငံ အျဖစ္ ပုံသြင္းဖို႔ လိုလားတယ္။ အထူးသျဖင့္ အေမရိကန္ရဲ႕ စစ္ေရး အင္အား ဟာ အီရတ္မွာ အေျချပဳေနႏိုင္ တာကို မလိုလားပါဘူး။

.

ဆိုလာမာနီဟာ ဆီးရီးယားမွာ အာဆတ္ အစိုးရကို ေကာင္ေကာင္း က်ားကန္ ေပးႏိုင္ခဲ့ၿပီး အီရတ္မွာလည္း အိုင္အက္စ္ ကိုတိုက္တဲ့ စစ္ဆင္ေရး အေတြ အတြင္းမွာ သူ႔ရဲ႕စစ္ေသြးႂကြေတြကို ေရပန္းစားေအာင္ လုပ္ခဲ့ ႏိုင္တယ္။ ဒီအေျခအေနမွာ ဒီ စစ္ေသြးႂကြေတြကေန တစ္ဆင့္ အီရတ္ေျမေပၚမွာ ရွိတဲ့ အေမရိကန္ ရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားကို တိုက္ခိုက္မႈ႕ေတြ လုပ္ေစခဲ့တယ္။ တေလာက အီရတ္ ေရနံေျမျဖစ္တဲ့ ကာလ္ကြတ္မွာ ရွိေနတဲ့ အေမရိကန္ အေျခစိုက္ စခန္းကို ဟစ္ဇဘိုလာေတြက ဒုံးပ်ံနဲ႔ ပစ္တယ္။ အဲ့ဒိ တိုက္ခိုက္မႈ႕မွာ အေမရိကန္ အရပ္သား ကန္ထ႐ိုက္တာ တစ္ေယာက္ ေသသြားတယ္။ ဒါကို လက္တုန္႔ျပန္တဲ့ အေနနဲ႔ အေမရိကန္ေတြက အဲ့ဒိ ရွိယိုက္ PMF စခန္းကို ေလေၾကာင္းကေန တိုက္ခိုက္တယ္။ ရွီယိုက္ စစ္ေသြးေႂကြေတြ ေသေၾကကုန္တယ္။

.

ဒီေလေၾကာင္း တိုက္ခိုက္မႈ႕ကို လက္တုန္႔ျပန္တဲ့ ပုံစံက နဲနဲ ထူးျခားတယ္။ ရွီယိုက္ ေက်ာင္းသားေတြ အရပ္သားေတြကို အေမရိကန္ ဆန္႔က်င္ ဆႏၵျပပြဲေတြ လုပ္ေစတာပါပဲ။ သည္ကေနတစ္ဆင့္ ဆႏၵျပသူေတြဟာ သံ႐ုံးကို ဝင္စီးၿပီး တိုက္ခိုက္ခိုသည္ အထိ ျဖစ္သြားပါတယ္။ ႏွစ္သစ္ အကူးမွာ ျဖစ္တဲ့ တိုက္ခိုက္မႈ႕ဟာ ရွီယိုက္ စစ္သည္ေတြ ေသဆုံးတာကို မေက်နပ္တဲ့ အတြက္ အရပ္သားေတြက အုံႂကြၿပီး အေမရိကန္ သံ႐ုံးကို တိုက္ခိုက္တဲ့ ပုံစံမ်ိဳး လို႔ ေတြ႕ျမင္ႏိုင္ပါတယ္။ အမွန္တကဘ္ တိုက္ခိုက္ခ်င္တာ မဟုတ္ဘဲ လူထုၾကားမွာ အေမရိကန္ ဆန္႔က်င္ေရး အျမင္ေတြ က်ယ္ျပန္႔လာေအာင္၊ လုပ္ရဲ ကိုင္ရဲ ရွိလာေအာင္ ဦးတည္တယ္ဆိုတာက ပိုမွန္ပါလိမ့္မယ္။ ဒီျဖစ္ရပ္ ဟာ အီရန္ ရွားဘုရင္ က်ဆုံးေစတဲ့ အေရးအခင္းပုံစံကို အမွတ္ရေစပါလိမ့္မယ္။

.

ဒိအတြက္ အေမရိကန္ သမၼတ ထရမ့္ရဲ႕ တုန္႔ျပန္ပုံက အေတာ္ေလးၾကမ္းပါတယ္။ ဒီတိုက္ခိုက္မႈ႕ေတြ ရဲ႕ေနာက္ကြယ္က လက္သည္ဟာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ဆိုလာမာနီ ျဖစ္တယ္ လို႔ စြပ္စြဲၿပီး မေန႔ည ကေမာင္းသူမဲ့ ေလယာဥ္သုံးကာ အေသ လုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္လိုက္တာပါပဲ။ ဆိုလာမာနီ PMF အဖြဲ႕ ဆီအလာ အီရတ္ႏိုင္ငံ ဘဂၢဒက္ ေလဆိပ္က အထြက္ မွာ တိုက္ခိုက္ ခဲ့တာပါ။ အီရန္ အေနနဲ႔ ဒီလို တိုက္ခိုက္မႈ႕ ကို ေျမာ္လင့္ ထားဟန္ မရွိပါဘူး။ တစ္ကမာၻလုံး မထင္မွတ္ထားတာ ဆိုလွ်င္ ပိုမွန္ပါလိမ့္မယ္။

.

စီးပြားေရးသမားျဖစ္တဲ့ သမၼတ ထရမ့္ဟာ ခဲတစ္လုံးႏွင့္ ငွက္မ်ားစြာကို ပစ္လိုက္ဟန္ပါပဲ။ ကြန္ဂရက္ မွာ ျပစ္တင္စြပ္စြဲခံ ေနရတာကို လည္းသက္သာေအာင္၊ ေနာင္ သမၼတ သက္တမ္းအတြက္လည္း အေထာက္အကူျဖစ္ေအာင္၊ အီရတ္မွာ တစ္တိတစ္တိ တိုးလာတဲ့ အီရန္ရဲ႕ လႊမ္းမိုးမႈ႕ကို လည္း ဟန္႔ႏိုင္ေအာင္ လုပ္လိုက္တဲ့ သေဘာလည္းရွိခ်င္ရွိမွာေပါ့။ အေမရိကန္ေတြ အေနနဲ႔ အဆိုးဆုံး အေျခအေနကိုတြက္ဆ ျပင္ဆင္ထားမွာ မလြဲပါဘူး။

.

ေလာေလာဆယ္ ေတာ့ အီရန္ရဲ႕ ၾကားခံစစ္ပြဲ ပါရဂူ (proxy war master) တစ္ေယာက္ကို လက္စတုံး ႏိုင္တာကေတာ့ အေမရိကန္ အတြက္ အက်ိဳး အျမတ္တစ္ခုပါပဲ။

 

Written by ZTintWai